Cukrzyca typu 2

Charakteryzuje się opornością na działanie insuliny, której początkowo przeciwdziała się poprzez zwiększenie jej produkcji. Z czasem jego produkcja w końcu się zmniejszy, prowadząc do utraty kontroli glikemii, co doprowadzi do poważnych powikłań w wielu narządach. Występuje na całym świecie z częstością około 6% w coraz młodszym wieku, ponieważ jest związana ze stylem życia.

Cukrzyca typu 2 jest głównie wynikiem pojawienia się oporności na działanie insuliny w komórkach mięśniowych, adipocytach (tłuszczach) i komórkach wątroby. Tkanki te prezentują zmiany w ich interakcji z insuliną, przez co nie są w stanie włączyć glukozy do swojego wnętrza, wycofując ją z krążenia ogólnoustrojowego, co powoduje wzrost jej poziomu we krwi. Dodatkowo trzustka nie jest w stanie zwiększyć produkcji insuliny w stopniu niezbędnym w tych okolicznościach do kontroli stężenia glukozy we krwi.

Dokładne przyczyny tego stanu rzeczy nie są znane. Wiadomo o istnieniu komponentu genetyczno-dziedzicznego, ale 80% przypadków cukrzycy typu 2 wiąże się z czynnikami ryzyka związanymi głównie, choć nie wyłącznie, ze stylem życia. Do czynników, które mogą zwiększać ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2 należą:

• Nadwaga lub otyłość to główne czynniki ryzyka.
• Bezczynność. Aktywność fizyczna umożliwia kontrolę masy ciała, wykorzystanie glukozy na energię oraz zwiększa wrażliwość komórek na insulinę.
• Obwód talii. Odkładanie się tłuszczu głównie w okolicach brzucha, a nie bioder i ud, świadczy o zwiększonym ryzyku.
• Rasa i pochodzenie etniczne. Afroamerykanie, Latynosi, rdzenni Amerykanie i Azjaci oraz mieszkańcy Wysp Pacyfiku są bardziej narażeni na rozwój cukrzycy typu 2 niż osoby rasy kaukaskiej.
• Poziom lipidów we krwi. Podwyższony poziom trójglicerydów i obniżony poziom cholesterolu HDL zwiększają ryzyko wystąpienia tego zaburzenia metabolicznego.
• Wiek. Ryzyko wzrasta wraz z postępującym wiekiem, zwłaszcza po 45 roku życia.
• Prediabetes czyli ponadnormatywny poziom glukozy bez faktycznej cukrzycy.
• Ryzyko związane z ciążą. Cukrzyca ciążowa lub masa ciała noworodka większa niż 4 kilogramy.
• Zespół policystycznych jajników.

Tradycyjnie choroba ta była kojarzona z osobami dorosłymi, jednak ze względu na jej istotny związek ze stylem życia, obecnie coraz częściej dotyczy dzieci, młodzieży i młodych dorosłych. Objawy często rozwijają się powoli i stopniowo i mogą pozostać niezauważone przez lata, aż do wystąpienia problemów zdrowotnych związanych z cukrzycą. Do 20% osób z tym typem cukrzycy ma objawy powikłań w momencie rozpoznania. W przypadku ich wystąpienia mogą one obejmować następujące elementy:

• Zwiększone pragnienie i głód.
• Częste oddawanie moczu.
• Niezamierzona i niewyjaśniona utrata wagi.
• Zmęczenie.
• Niewyraźne widzenie.
• owrzodzenia, które wolno się goją
• częste infekcje
• Nudności lub mrowienie w dłoniach lub stopach.
• Ciemne obszary skóry, zwykle w pachach i na szyi.

Gdy poziom glukozy we krwi jest bardzo wysoki po zaawansowanej progresji, może dojść do ciężkiego odwodnienia, co może prowadzić do dezorientacji umysłowej, senności i drgawek, stanu zwanego hiperosmolarnym stanem hiperglikemicznym.

Wybór zdrowego stylu życia może pomóc w zapobieganiu cukrzycy typu 2, nawet jeśli istnieje historia rodzinna. Zdrowy styl życia obejmuje:

• Jedzenie zdrowych, wysokobłonnikowych, niskotłuszczowych i niskokalorycznych pokarmów, najlepiej owoców, warzyw lub pełnych ziaren.
• Ćwiczenie regularnie i unikanie długich okresów bezczynności poprzez wstawanie i poruszanie się przez kilka minut co 30 minut lub co godzinę. Jeśli chcesz schudnąć, ćwiczenia powinny być bardziej energiczne.
• Utrata i utrzymanie zdrowej wagi może spowolnić postęp cukrzycy typu 2.
• Unikaj palenia tytoniu, gdyż zwiększa ono ryzyko chorób układu krążenia, a także nadużywania alkoholu i innych substancji.

Istnieje kilka badań klinicznych, które pokazują, że umiarkowana utrata wagi i codzienny program pół godziny ćwiczeń fizycznych przez pięć dni w tygodniu drastycznie zmniejszają ryzyko rozwoju cukrzycy. Dodatkowo zmniejsza się ryzyko lub opóźnia rozwój powikłań w wielu narządach długotrwałej hiperglikemii. Tak jest w przypadku retinopatii na siatkówce oka, nefropatii z powodu uszkodzenia nerek, neuropatii z powodu zajęcia ośrodkowego układu nerwowego, czy też vasculopatii, które prowadzą do zwiększonego ryzyka wypadków sercowo-naczyniowych, miażdżycy, czy wczesnych chorób serca.

Szczególne znaczenie ma prewencja ryzyka sercowo-naczyniowego w cukrzycy, dla której dodatkowo zaleca się kontrolę pozostałych czynników ryzyka sercowo-naczyniowego, zwłaszcza ciśnienia tętniczego (prawidłowe ciśnienie tętnicze: 130/80 mmHg) i cholesterolu (LDL<100 mg/dl, HDL>50 mg/dl i trójglicerydy<150 mg/dl). Podobnie zalecana jest bieżąca ocena stężenia glukozy we krwi w celu potwierdzenia, że jest ono pod odpowiednią kontrolą poprzez oznaczenie hemoglobiny glikozylowanej (HbA1C), która dostarcza informacji długoterminowych oraz glukozy na czczo (przed posiłkami 70-130 mg/dl).