Endometrioza

Jest to zaburzenie ginekologiczne charakteryzujące się obecnością tkanki endometrium poza macicą, najczęściej w jajnikach, jajowodach i tkance wyściełającej miednicę, a rzadziej poza narządami miednicy. Szacuje się, że występuje u 10% kobiet w wieku rozrodczym i prowadzi do problemów z płodnością, choć istnieją skuteczne metody leczenia.

Istnieje kilka teorii. Jedna wskazuje, że fragmenty samej błony śluzowej macicy, które odrywają się podczas menstruacji, przemieszczają się z jajowodów do jajników, aby ostatecznie przeniknąć do jamy brzusznej. Postulowano również, że komórki endometrialne mogą przemieszczać się przez krwiobieg lub naczynia limfatyczne do innej lokalizacji lub że komórki zlokalizowane poza macicą mogą przekształcać się w komórki endometrialne. Ponadto zasugerowano zmiany w układzie odpornościowym, w których nie jest on w stanie zniszczyć tkanki ektopowej zdeponowanej poza macicą. Niemniej jednak dokładna przyczyna endometriozy pozostaje niejasna.

Co więcej, oprócz opisanej komponenty dziedziczno-rodzinnej endometriozy, istnieją inne czynniki, które zwiększają ryzyko wystąpienia tego schorzenia, takie jak:

• Nie urodzenie dziecka.
• Rozpoczęcie miesiączki w młodym wieku lub osiągnięcie menopauzy w starszym wieku, co oznacza większą ekspozycję na estrogeny.
• Nieregularne cykle miesiączkowe, czy to krótkie (mniej niż 27 dni), czy intensywne trwające dłużej niż siedem dni.
• Niski wskaźnik masy ciała.
• Zaburzenia układu rozrodczego lub strukturalne nieprawidłowości macicy.

Ponieważ jest to tkanka endometrium, podąża za tym samym cyklem, co tkanka zlokalizowana w macicy podczas menstruacji w odpowiedzi na hormony, więc może krwawić, ale pozostanie ograniczona w przestrzeni miednicy, powodując ból i stan zapalny. Jest to ból podobny do okresów menstruacyjnych, ale o większej intensywności, który również może narastać z czasem. Intensywność objawów endometriozy nie zależy od ilości tkanki endometrialnej znajdującej się poza jej zwykłym miejscem. Objawy są bardzo zróżnicowane wśród kobiet, ale najczęstsze z nich to:

• Bolesne okresy (dysmenorrhea). Ból i skurcze mogą zaczynać się przed i trwać przez kilka dni po okresie. Może sięgać dolnej części pleców i brzucha.
• Nieregularne miesiączki.
• Ból podczas lub po stosunku seksualnym.
• Ból podczas wypróżnień lub oddawania moczu, najprawdopodobniej podczas okresu menstruacyjnego.
• Nadmierne krwawienie, w tym krwawienie międzymiesiączkowe.

Inne objawy, które mogą towarzyszyć endometriozie, zwłaszcza podczas okresu, będą zależały od lokalizacji tkanki endometrialnej, w tym wzdęcia brzucha, biegunka lub zaparcia, krwawienie z odbytu (zaangażowanie jelita grubego), częsta i pilna potrzeba oddawania moczu, krew w moczu (zaangażowanie pęcherza). Będąc zależnymi od estrogenów, objawy poprawiają się po menopauzie i w czasie ciąży.

Nie jest możliwe ustalenie wytycznych dotyczących zapobiegania endometriozie, ponieważ jej przyczyna jest nieznana. Jest to powszechna choroba, która prawdopodobnie zaczyna się rozwijać wraz z początkiem miesiączki, chociaż zazwyczaj nie jest diagnozowana do wieku 25-35 lat. Można jednak zmniejszyć narażenie na estrogeny, jak to tylko możliwe, stosując zdrową dietę opartą na produktach bogatych w błonnik, żelazo i omega 3, unikając alkoholu i napojów zawierających kofeinę oraz prowadząc aktywne życie i regularnie ćwicząc.