Niedoczynność tarczycy

Częściowa lub całkowita utrata funkcji gruczołu tarczowego spowodowana niedostateczną syntezą lub opornością na działanie hormonów tarczycy. Ponieważ cząsteczki te odgrywają istotną rolę w niemal wszystkich tkankach, ich spadek lub brak objawi się w wielu układach organizmu. Jest to jedna z najczęstszych chorób na świecie, dotykająca nawet 5% populacji.

Przyczyn związanych z niedoczynnością tarczycy może być kilka:

• Zaburzenia autoimmunologiczne: najczęstszą przyczyną niedoczynności tarczycy jest zapalenie tarczycy typu Hashimoto, spowodowane wytwarzaniem przeciwciał przeciwko tarczycy. Dokładne czynniki wywołujące tę chorobę nie są jednak znane, choć sugerowano kombinację czynników genetycznych i środowiskowych.
• Odpowiedź na leczenie nadczynności tarczycy jodem radioaktywnym lub lekami przeciwtarczycowymi stosowanymi w celu normalizacji czynności tarczycy, która wywołuje trwałą niedoczynność tarczycy.
• Operacja tarczycy polegająca na usunięciu całości lub części gruczołu tarczowego.
• Leczenie radioterapią nowotworów głowy i szyi.
• Leki stosowane w leczeniu innych chorób (amiodaron, lit, interferon-alfa, interleukina-2).
• Zapalenie tarczycy lub zapalenie gruczołu tarczowego w wyniku zakażeń, wrodzonej choroby wadliwej lub nieobecnej tarczycy, lub zaburzeń przysadki mózgowej polegających na braku bodźców na tarczycę, naciekowych zaburzeń tarczycy.
• Ciąża może wywołać produkcję przeciwciał przeciwko tarczycy. Nieleczona może zwiększyć ryzyko poronienia, przedwczesnego porodu i stanu przedrzucawkowego lub rozwoju płodu.
• Niedobór jodu, ponieważ jest on niezbędny do produkcji hormonów tarczycy. Niedobór jodu może prowadzić do niedoczynności tarczycy, natomiast nadmiar jodu może pogorszyć istniejącą niedoczynność.

Ponadto opisano szereg czynników, które mogą zwiększać ryzyko wystąpienia niedoczynności tarczycy:

• Wiek: ryzyko wzrasta z wiekiem, szczególnie po 60 roku życia.
• Płeć: kobiety mają większe ryzyko wystąpienia niedoczynności tarczycy niż mężczyźni.
• Posiadanie innych chorób autoimmunologicznych, takich jak cukrzyca typu 1, celiakia, reumatoidalne zapalenie stawów.

Oznaki i objawy niedoczynności tarczycy różnią się w zależności od nasilenia niedoboru hormonu i mogą być różne u poszczególnych osób. We wczesnych stadiach, objawy niedoczynności tarczycy są ledwo zauważalne, a w miarę powolnego postępu choroby stają się bardziej widoczne Niektóre częste objawy obejmują:

• Zmęczenie i znużenie.
• Przyrost masy ciała.
• Problemy z tolerancją na zimno.
• Bóle stawów i mięśni, skurcze.
• Sucha, łuszcząca się skóra, łamliwe i osłabione włosy i paznokcie.
• Utrata libido.
• Nieregularne lub obfite miesiączki, problemy z płodnością.
• Powolny rytm serca.
• Depresja.
• Powolne ruchy i myślenie.
• Zaparcia
• Podwyższony poziom cholesterolu
• Obrzęk twarzy, dłoni i stóp.

Ponadto u dzieci może wystąpić wolniejszy wzrost i rozwój, młodzież może rozpocząć dojrzewanie wcześniej niż normalnie, a u osób starszych oprócz depresji mogą wystąpić problemy z pamięcią.

Niedoczynności tarczycy nie można zapobiec, ale jest ona łatwa do opanowania, jeśli zostanie wcześnie wykryta i odpowiednio leczona. Najlepszym sposobem, aby zapobiec ciężkiej postaci choroby lub aby objawy ograniczyły jakość życia, jest świadomość możliwych objawów, a w przypadku ich wystąpienia zgłoszenie się do lekarza.