Rak trzustki to nowotwór wywodzący się z trzustki, narządu wydzielającego związki biorące udział w procesie trawienia i utrzymaniu homeostazy glukozy. Jest to jeden z najbardziej agresywnych nowotworów przewodu pokarmowego, zazwyczaj ze względu na późną diagnozę. Jest to rzadki nowotwór, stanowiący 2% wszystkich zdiagnozowanych nowotworów.
Rak trzustki
Ogólnie rzecz biorąc, przyczyny raka trzustki są nieznane. Większość przypadków uważana jest za sporadyczne, a przypadki dziedziczne są mniej powszechne. Oprócz genetycznych czynników ryzyka, takich jak zespół Peutz-Jeghersa czy zespół Li-Fraumeni, zidentyfikowano inne czynniki niedziedziczne:
- Wiek i płeć. 80% guzów trzustki jest diagnozowanych u osób powyżej 60. roku życia, przy czym nieco częściej dotyka to mężczyzn.
- Paleni tytoniu jest najważniejszym środowiskowym czynnikiem ryzyka, bezpośrednio związanym z 25% przypadków raka trzustki.
- Narażenie na substancje toksyczne, takie jak rozpuszczalniki na bazie węglowodorów chlorowanych, nikiel, pył krzemionkowy lub azbest.
- Nadmierne spożycie czerwonego i przetworzonego mięsa. Niektóre badania powiązały nadmierne spożycie czerwonego mięsa ze zwiększonym ryzykiem raka trzustki.
- Otyłość.
- Cukrzyca. Ta choroba jest obecna w 40% przypadków raka trzustki i została postawiona jako możliwa przyczyna jego rozwoju.
- Zapalenie trzustki.
- Infekcje, takie jak te wywołane przez Helicobacter pylori i wirus zapalenia wątroby typu B.
Symptomy
Rak trzustki zwykle nie daje objawów we wczesnych stadiach, co znacznie utrudnia jego wczesne rozpoznanie. Kiedy te objawy się pojawiają, guzy są już znacznie rozwinięte lub rozprzestrzeniły się poza trzustkę. Do najczęstszych objawów należą:
- Żółtaczka i swędzenie skóry.
- Jasne lub tłuste stolce.
- Ciemny mocz.
- Zmęczenie i osłabienie.
- Podwyższony poziom cukru we krwi.
- Utrata apetytu i utrata masy ciała.
- Nudności i wymioty.
- Ból lub dyskomfort w górnej części brzucha lub podbrzuszu.
Prewencja
Nie ma żadnego sposobu, który gwarantowałby zapobieganie rakowi trzustki. Istnieją jednak środki, które można podjąć, aby spróbować zmniejszyć ryzyko jego wystąpienia:
- Unikać tytoniu. Palenie jest najważniejszym i możliwym do uniknięcia czynnikiem ryzyka środowiskowego.
- Utrzymywać zdrowy styl życia, utrzymując zdrową wagę i promując spożycie owoców, warzyw i produktów bogatych w błonnik, unikając czerwonego i przetworzonego mięsa.
- Unikać narażenia na toksyczne substancje chemiczne, które mogą zwiększać ryzyko raka trzustki.
Liczba obserwowanych wariantów
Liczba loci ryzyka
13 loci
Analizowane geny
Bibliografia
Klein AP, Wolpin BM, Risch HA, et al. Genome-wide meta-analysis identifies five new susceptibility loci for pancreatic cancer. Nature Communications. 2018 Feb;9(1):556.