Szpiczak mnogi

Szpiczak mnogi to rodzaj nowotworu, który powstaje w szpiku kostnym, a konkretnie w komórkach plazmatycznych, rodzaju białych krwinek wyspecjalizowanych w produkcji przeciwciał. Stanowi on 10% nowotworów hematologicznych.

W szpiczaku mnogim komórki nowotworowe gromadzą się i wypierają zdrowe komórki. Ponadto nieprawidłowe komórki plazmatyczne, zamiast produkować użyteczne przeciwciała, wytwarzają nieprawidłowe białka (białko M), które mogą prowadzić do powikłań. Komórki stają się rakowe z powodu zmian w ich materiale genetycznym, ale przyczyny szpiczaka mnogiego nie są do końca jasne.

Istnieją jednak pewne czynniki, które mogą zwiększać ryzyko rozwoju choroby:

• Zaawansowany wiek i płeć. Ryzyko znacznie wzrasta wraz z wiekiem, szczególnie po 65. roku życia. Występuje również częściej u mężczyzn niż u kobiet.
• Pochodzenie etniczne. Częstość występowania choroby jest wyższa u osób pochodzenia afrykańskiego.
• Rodzinne występowanie gammapatii monoklonalnej o niepewnym znaczeniu. Jest to stosunkowo łagodna choroba, która, podobnie jak szpiczak mnogi, charakteryzuje się wzrostem białka M.

Objawy szpiczaka mnogiego wynikają z niekontrolowanej proliferacji klonu komórek plazmatycznych (wytwarzających przeciwciała) w szpiku kostnym. Chociaż niektórzy pacjenci mogą nie mieć żadnych objawów, najczęstsze objawy są następujące:

• Problemy z kośćmi, takie jak ból, najczęściej pleców, bioder i czaszki, osłabienie, a nawet złamania.
• Niska liczba krwinek, zwłaszcza czerwonych krwinek (niedokrwistość), leukopenia i/lub małopłytkowość.
• Podwyższony poziom wapnia we krwi, który może objawiać się m.in. nadmiernym pragnieniem (polidypsja), wielomoczem, problemami z nerkami, zaparciami, utratą apetytu i/lub bólem brzucha.
• Zajęcie układu nerwowego, które może objawiać się bólem pleców, drętwieniem, osłabieniem mięśni, dezorientacją lub zawrotami głowy.
• Uszkodzenie nerek z powodu nagromadzenia białka M, które może być związane z osłabieniem, swędzeniem lub obrzękiem.
• Nawracające infekcje. Spadek liczby komórek układu odpornościowego (białych krwinek) powoduje, że pacjenci ze szpiczakiem mnogim częściej chorują i gorzej reagują na leczenie.

W przypadku niektórych nowotworów istnieją znane czynniki ryzyka, które odpowiadają za większość przypadków. W przypadku innych istnieją techniki wczesnego wykrywania, które umożliwiają leczenie, zanim staną się nowotworami inwazyjnymi. Jednak w przypadku szpiczaka mnogiego niewiele przypadków jest związanych z czynnikami, którym można zapobiec, co sprawia, że profilaktyka jest bardzo trudna.

Szpiczak mnogi zaczyna się jako gammapatia monoklonalna o niepewnym znaczeniu lub plazmocytoma kości, ale obecnie nie ma znanego sposobu zapobiegania progresji do szpiczaka mnogiego.