Jasność oczu

Kolor oczu zależy od obfitości, gęstości i rozmieszczenia melaniny w tęczówce, jest wyższy w ciemnych oczach niż w jasnych. Ponadto istnieją inne czynniki pozakomórkowe, które decydują o pochłanianiu i rozpraszaniu światła, co również przyczynia się do nadania tęczówce koloru. Jest to genetycznie bardzo złożona cecha człowieka, w którą zaangażowane są liczne geny.

Tęczówka to kolorowy pierścień, który otacza źrenicę. Jest to kurczliwa błona, która otwiera się lub zamyka w zależności od światła zewnętrznego, regulując w ten sposób ilość światła wpadającego do gałki ocznej. Kolor tej tęczówki zależy głównie od obfitości melaniny w nabłonku barwnikowym, która jest większa w oczach brązowych niż niebieskich, oraz od gęstości i rozmieszczenia komórek zrębu melanocytowego. Proporcje dwóch form melaniny, eumelaniny i feomelaniny, w obrębie tęczówki, a także pochłanianie i rozpraszanie światła przez składniki pozakomórkowe są dodatkowymi czynnikami nadającymi tęczówce kolor. W oczach brązowych stosunek eumelaniny do feomelaniny jest wyższy, natomiast w oczach jasnych jest mniej obu tych substancji i feomelanina jest stosunkowo wyższa.

Możliwości koloru oczu są wielorakie, choć na świecie panuje względna jednolitość, a najczęściej spotykany jest brąz. W Europie jednak zróżnicowanie jest większe, z dużym udziałem jasnych oczu.

W niektórych sytuacjach kolor oczu może się różnić. Często noworodki mają w przedniej części tęczówki niewielką ilość melaniny, która w miarę ekspozycji na światło może się zwiększać i kolor oka zmienia się stopniowo w kierunku jego dorosłego ubarwienia. U niektórych osób starszych pigmentacja może się z biegiem lat zmniejszać, a zabarwienie tęczówki może się nieznacznie zmieniać. Ponadto, niektóre choroby lub leki mogą również powodować różnice w pigmentacji oczu.

W kilku badaniach opublikowano związek między kolorem oczu a niektórymi chorobami. Na przykład opisano zależność między kolorem oczu a ciśnieniem wewnątrzgałkowym jako wyższą w ciemniejszych oczach. Udowodniono również związek zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem z mniejszym stopniem pigmentacji tęczówki.