Nikotynizm po długotrwałej konsumpcji

Palenie tytoniu pozostaje główną przyczyną możliwych do uniknięcia zgonów na całym świecie. Składa się z wieloetapowego procesu, dla którego uzależnienie od nikotyny jest fazą ograniczającą zaprzestanie palenia, charakteryzującą się kompulsywną chęcią palenia i utratą kontroli nad konsumpcją mimo konsekwencji.

Uzależnienie od nikotyny definiuje się jako adaptację do powtarzającej się ekspozycji na nikotynę, objawiającą się kompulsywnym używaniem, rozwojem tolerancji, doświadczaniem objawów odstawienia po zaprzestaniu używania nikotyny oraz niemożnością rzucenia palenia pomimo szkodliwych skutków. Uzależnienie od nikotyny rozwija się w miarę utrzymywania przez osobę używania nikotyny, najczęściej w postaci papierosów, ale także innych, takich jak tytoń do żucia czy fajki, w tym także używania papierosów elektronicznych.

Nikotyna jest stymulantem układu przywspółczulnego, który wiąże się z nikotynowymi receptorami acetylocholiny w mózgu i aktywuje je, prowadząc do uwolnienia dopaminy i innych neuroprzekaźników, takich jak noradrenalina, acetylocholina, serotonina, GABA czy endorfiny. Ponadto, powtarzająca się ekspozycja na nikotynę zwiększa liczbę receptorów nikotynowych, co oznacza większe spożycie dla osiągnięcia tych samych efektów, co nazywane jest tolerancją. Przewlekła aktywacja nikotynowych receptorów acetylocholiny może wywoływać zmiany w fizjologii mózgu, wynikające ze stymulacji regionów mózgu związanych z nagrodą, przyjemnością i lękiem, zmieniając normalne funkcjonowanie tych obwodów. Tak więc, gdy receptory te nie są zajęte, wyzwalane są objawy odstawienia, takie jak pragnienie, drażliwość, niepokój, depresja, niecierpliwość, problemy ze snem, niepokój, głód czy trudności z koncentracją. Ponadto w miarę rozwoju uzależnienia zachodzą inne zmiany, ponieważ palenie papierosów jest psychologicznie związane z określonymi nastrojami i kontekstami społecznymi.

Według Światowej Organizacji Zdrowia wykazano, że większe uzależnienie od nikotyny wiąże się z mniejszą motywacją do rzucenia palenia, trudnościami w podjęciu próby rzucenia palenia i niepowodzeniem w tej próbie, a także z wypalaniem pierwszego papierosa wcześniej w ciągu dnia i wypalaniem większej ilości papierosów dziennie. Dodatkowo ustalono, że istnieje większa częstość uzależnienia od nikotyny u osób z zaburzeniami lękowymi ze względu na istniejący związek psychospołeczny.