Choroba spichrzeniowa glikogenu typ 1B

Nasz organizm magazynuje cukier w postaci glikogenu, głównie w wątrobie i mięśniach, a jego synteza i rozpad są niezbędne do regulacji poziomu glukozy we krwi. Choroby spichrzeniowe glikogenu (GSD) to grupa zaburzeń metabolicznych, które dzielą się na różne podtypy w zależności od enzymu, który jest zmieniony.

Glikogenoza typu 1 (GSD-1) dotyczy enzymu glukozo-6-fosfatazy i dzieli się na podtyp 1A (najczęstszy), w którym występują mutacje w genie G6PC1 kodującym glukozo-6-fosfatazę, oraz podtyp 1B, który jest spowodowany mutacjami w genie SLC37A4. Gen SLC37A4 koduje transporter glukozo-6-fosfatazy. Patogenne warianty w SLC37A4 powodują, że glukozo-6-fosfataza nie może być transportowana do miejsca, w którym działa, co wpływa na metabolizm glikogenu.

Częstość występowania GSD-1B wynosi około 1 przypadek na 100 000 osób.

Obraz kliniczny jest podobny do obrazu glikogenozy z niedoboru glukozo-6-fosfatazy typu 1A, ale z dodatkiem neutropenii (niska liczba neutrofilów) i dysfunkcji neutrofilów, co prowadzi do nawracających infekcji.

Zwykle objawia się w pierwszym roku życia hipoglikemią i hepatomegalią (powiększoną wątrobą) z powodu nagromadzenia glikogenu. Hipoglikemii, która może być mniej lub bardziej nasilona, towarzyszy kwasica mleczanowa i hiperlipidemia, która obejmuje zarówno podwyższone trójglicerydy, jak i cholesterol.

Często występuje również hiperurykemia, czyli nadmiar kwasu moczowego we krwi, będący wynikiem zwiększonego metabolizmu puryn i niewydolności nerek.

Glikogenoza typu 1 wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia gruczolaków wątroby, które mogą występować wraz z krwotokami wewnątrzwątrobowymi i ostrą anemią. Ponadto w GSD-1B istnieje zwiększona predyspozycja do rozwoju zapalenia jelit i nieswoistych chorób zapalnych jelit. Inne powikłania GSD-1B to powiększenie nerek lub nefromegalia, nadciśnienie tętnicze i dysfunkcja kanalików nerkowych.

Postępowanie z pacjentami z GSD-1A i GSD-1B koncentruje się na kontroli stężenia glukozy we krwi i zapobieganiu zaburzeniom metabolicznym oraz długotrwałym powikłaniom. W tym celu dostępne są specjalne diety, takie jak terapia skrobią kukurydzianą oraz diety bogate w węglowodany złożone, w których ograniczone są owoce. Zalecane jest również częste karmienie, a w przypadku niemowląt i dzieci można zastosować ciągłe karmienie przez zgłębnik nosowo-żołądkowy. W celu uzupełnienia niedoborów spowodowanych ograniczeniami pokarmowymi stosuje się suplementy, takie jak wapń, witamina D oraz kompleksy multiwitaminowe z minerałami, żelazem i cynkiem.

Leki przeciwzapalne i leczenie czynnikiem stymulującym kolonie granulocytów stosuje się w celu złagodzenia zapalenia jelit i zmniejszenia neutropenii (związanej z nawracającymi infekcjami). Leki stosuje się również w celu kontroli nadciśnienia tętniczego i dysfunkcji nerek.