Homocystynuria klasyczna spowodowana niedoborem CBS

Homocysteina jest aminokwasem pośrednim powstającym w wyniku konwersji metioniny do cysteiny. Zmiany w genach zaangażowanych w jej metabolizm mogą prowadzić do nagromadzenia homocysteiny, która jest szkodliwa dla organizmu. Klasyczna homocystynuria spowodowana niedoborem CBS jest najczęstszym wrodzonym zaburzeniem metabolizmu metioniny i dotyczy genu CBS, który koduje enzym beta-syntazę cystationiny. Zmiany w CBS mogą prowadzić do zwiększonego stężenia homocysteiny w płynach ustrojowych, znanego jako homocystynuria lub hiperhomocysteinemia, co może wywołać szereg powikłań naczyniowych i neurologicznych, od łagodnych do ciężkich, w zależności od stopnia zaburzenia aktywności enzymu.

Szacuje się, że częstość występowania homocystynurii na świecie wynosi od 1 przypadku na 200 000 populacji do 1 przypadku na 350 000 populacji. Najczęściej jednak występuje w Nowej Południowej Walii, Australii (1/60 000), Irlandii (1/65 000), Niemczech (1/17 800) i Katarze (1/1 800).

Niemowlęta z homocystynurią są normalne po urodzeniu, a objawy, które pojawiają się w okresie niemowlęcym, są niespecyficzne i obejmują opóźnienie wzrostu i rozwoju. Diagnoza stawiana jest zwykle po trzecim roku życia, gdy dochodzi do obustronnego podwichnięcia lub przemieszczenia soczewki. Późniejsze objawy obejmują astygmatyzm, jaskrę, staphylomę, zaćmę, odwarstwienie siatkówki i zanik nerwu wzrokowego. Powszechne jest postępujące upośledzenie umysłowe, choć opisywano przypadki z normalną inteligencją.

U około 50% pacjentów występują nieprawidłowości w układzie kostnym przypominające zespół Marfana (wysoki i szczupły, z wydłużonymi kończynami) oraz inne cechy, takie jak długie, zakrzywione palce, skolioza i wiotkość stawów. Częste są epizody zakrzepowo-zatorowe.

Połowa pacjentów zwykle odpowiada na leczenie dużymi dawkami pirydoksyny (witamina B6) i ma łagodniejsze objawy niż ci, którzy nie odpowiadają na leczenie. Odpowiedź będzie zależała od wpływu mutacji na CBS lub aktywność enzymu beta-syntazy cystationiny.

U osób z homocystynurią, które nie reagują na witaminę B6, zaleca się ograniczenie spożycia metioniny w diecie wraz z podawaniem cysteiny. W niektórych przypadkach dodanie betainy znosi konieczność stosowania restrykcyjnej diety. Dzięki temu leczeniu uzyskuje się poprawę kliniczną (uniknięcie epizodów naczyniowych) u pacjentów niewrażliwych na witaminę B6.