Nerwiakowłókniakowatość typu 1 (neurofibromatoza typu 1)

Nerwiakowłókniakowatość typu 1 (NF1) lub choroba von Recklinghausena jest jedną z najczęstszych chorób dziedziczonych autosomalnie dominująco, występującą z częstością około jednego przypadku na 3000 urodzeń. Charakteryzuje się ona powstawaniem nerwiakowłókniaków w skórze.

NF1 jest powodowany przez zmiany w genie NF1, który koduje białko neurofibrominę, uważane za pełniące funkcję supresora nowotworów. Szacuje się, że u 50% pacjentów z NF1 mutacje są spontaniczne lub sporadyczne i nie są dziedziczone od rodziców, podczas gdy w pozostałych 50% przypadków są to mutacje germinalne, które są dziedziczone od jednego z rodziców w sposób autosomalny dominujący.

Symptomy

Nasilenie i objawy kliniczne NF1 mogą się znacznie różnić u poszczególnych pacjentów, nawet wśród dotkniętych chorobą członków tej samej rodziny. Jest to choroba, która może powodować liczne guzy nerwów i skóry, zwane nerwiakowłókniakami, które zwykle są łagodne. Innym charakterystycznym objawem klinicznym jest powstawanie małych guzków w tęczówce, zwanych guzkami Lischa.

Mogą również wystąpić inne zmiany skórne, takie jak plamy o nieprawidłowym zabarwieniu (jasnobrązowe lub jasnobrązowe), które zwykle pojawiają się w pierwszym roku życia i zwiększają liczbę i rozmiar w dzieciństwie; oraz piegi w nietypowych miejscach (np. pod pachami lub w pachwinach).

Czasami guzy mogą obejmować mózg lub nerwy rdzenia kręgowego. U pacjentów z NF1 ryzyko rozwoju glejaków jest zwiększone, a u kobiet zwiększona jest predyspozycja do raka piersi.

Inne objawy obejmują makrocefalię i niski wzrost. Czasami mogą wystąpić drgawki, trudności w uczeniu się, trudności z mową, nadpobudliwość i wady szkieletu, takie jak skolioza.

Zarządzanie chorobami

Konieczna jest obserwacja medyczna przez różnych specjalistów, ponieważ jest to zaburzenie wielosystemowe. Nerwiakowłókniaki są zwykle monitorowane. Jeśli wymagane jest leczenie, nerwiakowłókniaki można usunąć chirurgicznie. Mniejsze nerwiakowłókniaki skórne można leczyć za pomocą lasera lub elektrokoagulacji.

Analizowane geny

NF1

Bibliografia

Adil A, Koritala T, Munakomi S, Singh AK. Neurofibromatosis Type 1. 2023 Feb 12. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2023 Jan-.

Ars E, Kruyer H, Morell M, et al . Recurrent mutations in the NF1 gene are common among neurofibromatosis type 1 patients. J Med Genet. 2003 Jun;40(6):e82.

Friedman JM. Neurofibromatosis 1. 1998 Oct 2 [updated 2022 Apr 21]. In: Adam MP, Mirzaa GM, Pagon RA, Wallace SE, Bean LJH, Gripp KW, Amemiya A, editors. GeneReviews® [Internet]. Seattle (WA): University of Washington, Seattle; 1993-2023.

Koczkowska M, Chen Y, Callens T, et al. Genotype-Phenotype Correlation in NF1: Evidence for a More Severe Phenotype Associated with Missense Mutations Affecting NF1 Codons 844-848. Am J Hum Genet. 2018 Jan 4;102(1):69-87.

Peduto C, Zanobio M, Nigro V, et al . Neurofibromatosis Type 1: Pediatric Aspects and Review of Genotype-Phenotype Correlations. Cancers (Basel). 2023 Feb 14;15(4):1217.

Rojnueangnit K, Xie J, Gomes A, et al . High Incidence of Noonan Syndrome Features Including Short Stature and Pulmonic Stenosis in Patients Carrying NF1 Missense Mutations Affecting p.Arg1809: Genotype-Phenotype Correlation. Hum Mutat. 2015 Nov;36(11):1052-63.

Tamura R . Current Understanding of Neurofibromatosis Type 1, 2, and Schwannomatosis. Int J Mol Sci. 2021 May 29;22(11):5850.

Young LC, Goldstein de Salazar R, et al . Destabilizing NF1 variants act in a dominant negative manner through neurofibromin dimerization. Proc Natl Acad Sci U S A. 2023 Jan 31;120(5):e2208960120.