Kwas walproinowy (Działania niepożądane)
Kwas walproinowy (VPA), znany również jako walproinian sodu, walproinian magnezu lub po prostu walproinian, jest lekiem przeciwpadaczkowym i stabilizującym nastrój, stosowanym w leczeniu schorzeń takich jak padaczka i choroba afektywna dwubiegunowa. VPA zwiększa poziom GABA w mózgu, zmniejsza poziom aminokwasów pobudzających i modyfikuje przewodnictwo potasu.
Jeśli chcesz poznać wszystkie substancje, które analizujemy w naszym teście DNA, zapoznaj się z sekcją zgodności farmakologicznej lub farmakogenetycznej.
PRZECIWWSKAZANIA
Nadwrażliwość na walproinian sodu.
Ostre zapalenie wątroby, przewlekłe zapalenie wątroby, ciężkie zapalenie wątroby w wywiadzie osobistym lub rodzinnym, porfiria wątrobowa, wcześniejsza lub obecna choroba wątroby i/lub ciężkie zaburzenia czynności wątroby lub trzustki, zaburzenia metabolizmu aminokwasów rozgałęzionych lub cyklu mocznikowego, znane zaburzenia mitochondrialne spowodowane mutacjami w genie jądrowym kodującym mitochondrialny enzym polimerazę gamma, takie jak zespół Alpersa-Huttenlochera. Lek jest przeciwwskazany u dzieci w wieku poniżej 2 lat, u których podejrzewa się zaburzenia związane z polimerazą gamma.
ŚRODKI OSTROŻNOŚCI
Niewydolność nerek. W toczniu rumieniowatym układowym należy ocenić stosunek korzyści do ryzyka. Zgłaszano ciężką niewydolność wątroby, maksymalne ryzyko u niemowląt i dzieci w wieku poniżej 3 lat z uszkodzeniem mózgu, upośledzeniem umysłowym lub metaboliczną lub zwyrodnieniową chorobą genetyczną: należy ocenić czynność wątroby przed rozpoczęciem leczenia i okresowo monitorować ją w ciągu pierwszych 6 miesięcy leczenia.
U dzieci w wieku poniżej 3 lat zaleca się monoterapię i należy unikać jednoczesnego stosowania z salicylanami ze względu na ryzyko toksyczności wątrobowej. Lek należy odstawić w przypadku wystąpienia zapalenia trzustki. Wykonać badania hematologiczne przed rozpoczęciem leczenia, przed zabiegiem chirurgicznym oraz w przypadku samoistnych krwiaków lub krwotoków.
Nie spożywać alkoholu. W przypadku podejrzenia niedoboru enzymów cyklu mocznikowego należy wykonać badania metaboliczne.
Możliwy przyrost masy ciała na początku leczenia. Zmiana leczenia lub stopniowe odstawianie leku.
Nie podawać dziewczętom, kobietom w wieku młodzieńczym, kobietom w wieku rozrodczym i kobietom w ciąży, chyba że alternatywne metody leczenia nie są skuteczne lub nie są tolerowane, potencjał teratogenny i ryzyko rozwoju zaburzeń rozwojowych u dzieci w macicy są wysokie. Kobiety w wieku rozrodczym powinny stosować skuteczną metodę antykoncepcji i należy im wyjaśnić ryzyko ciąży. W przypadku zajścia w ciążę należy ocenić korzyści i ryzyko związane z kontynuowaniem leczenia i rozważyć inne alternatywne metody leczenia.
Należy monitorować objawy myśli i zachowań samobójczych.
U pacjentów z podejrzeniem lub istniejącą chorobą mitochondrialną (może wywoływać lub nasilać objawy kliniczne tych podstawowych chorób mitochondrialnych spowodowanych mutacjami w mitochondrialnym DNA, jak również w genie jądrowym kodującym polimerazę gamma) należy przeprowadzić badanie na obecność mutacji polimerazy gamma zgodnie z aktualną praktyką kliniczną dotyczącą oceny diagnostycznej takich zaburzeń.
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE
Niedokrwistość, małopłytkowość, przyrost masy ciała, drżenie, zaburzenia pozapiramidowe, otępienie, senność, drgawki, zaburzenia pamięci, ból głowy, oczopląs, zawroty głowy po wstrzyknięciu, głuchota, nudności, ból brzucha, biegunka, nadwrażliwość, łysienie (przemijające, związane z dawką), hiponatremia, krwotok, uszkodzenie wątroby, bolesne miesiączkowanie, splątanie, agresja, pobudzenie i zaburzenia uwagi.
INTERAKCJE Z LEKAMI
VPA nasila działanie neuroleptyków, MAOI, leków przeciwdepresyjnych i benzodiazepin.
Przyjmowanie VPA zwiększa stężenie w osoczu fenobarbitalu, wolnej fenytoiny, prymidonu, karbamazepiny, lamotryginy, zydowudyny, nimodypiny i etosuksymidu.
Stężenie kwasu walproinowego w surowicy zmniejszają: fenytoina, fenobarbital, karbamazepina i karbapenemy.
Stężenie kwasu walproinowego w surowicy zwiększają: felbamat, cymetydyna, fluoksetyna i erytromycyna.
VPA zmniejsza klirens felbamatu. Ryzyko krwawienia w przypadku stosowania z lekami przeciwzakrzepowymi i ASA.
Ryzyko drgawek w przypadku stosowania meflochiny.
Toksyczność wątrobowa nasilana przez alkohol.
Dostosować dawkę w przypadku jednoczesnego stosowania z ryfampicyną.
Ryzyko encefalopatii i/lub hiperamonemii w przypadku stosowania z topiramatem.
VPA zwiększa ekspozycję na propofol, dlatego zaleca się zmniejszenie dawki propofolu podczas leczenia walproinianem.
VPA może powodować fałszywie dodatnie wyniki testów wydalania ciał ketonowych.
NAZWY HANDLOWE
- Depakine®
- Kwas walproinowy
Bibliografia
Harju T, Hurme-Niiranen A, Suo-Palosaari M, et al. Warianty polimerazy DNA gamma i hepatotoksyczność podczas leczenia podtrzymującego ostrej białaczki limfoblastycznej u dzieci: czy istnieje związek przyczynowy? Pharmacogenomics J. 2023 Sep; 23 (5): 105-111.
Saneto RP, Lee IC, Koenig MK, et al. Badanie DNA POLG jako wyłaniający się standard opieki przed wprowadzeniem terapii kwasem walproinowym w leczeniu zaburzeń napadowych u dzieci. Seizure. 2010 Apr;19(3):140-6.
Sitarz KS, Elliott HR, Karaman BS, et al.Valproic acid triggers increased mitochondrial biogenesis in POLG-deficient fibroblasts. Mol Genet Metab. 2014 maj; 112 (1): 57-63.
Stewart JD, Horvath R, Baruffini E, et al. Gen polimerazy γ POLG determinuje ryzyko toksyczności wątroby wywołanej walproinianem sodu. Hepatology. 2010 Nov;52(5):1791-6.