Metotreksat w reumatoidalnym zapaleniu stawów (Skuteczność)

Metotreksat jest lekiem należącym do rodziny antymetabolitów, który posiada kilka wskazań. Jest stosowany w leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów, ciężkiej łuszczycy, niektórych rodzajów raka (chłoniaki, białaczki, macicy, piersi, płuc, głowy i szyi), a także jest stosowany jako środek immunosupresyjny w przeszczepach narządów, aby zapobiec odrzuceniu. Metotreksat może leczyć reumatoidalne zapalenie stawów poprzez zmniejszenie aktywności układu odpornościowego. Metotreksat leczy raka poprzez spowolnienie wzrostu komórek nowotworowych. Metotreksat leczy łuszczycę poprzez spowolnienie wzrostu komórek skóry w celu przerwania łuszczenia. Metotreksat jest stosowany w celu zapobiegania odrzuceniu przeszczepu w transplantacjach, ponieważ zmniejsza aktywność układu odpornościowego.

Metotreksat jest również czasami stosowany w leczeniu choroby Leśniowskiego-Crohna, stwardnienia rozsianego, chorób autoimmunologicznych i innych schorzeń, które rozwijają się, gdy układ odpornościowy przez pomyłkę atakuje zdrowe komórki organizmu.

MECHANIZM DZIAŁANIA

Antyneoplastyczny i immunosupresyjny antagonista kwasu foliowego. Metotreksat zaburza procesy syntezy DNA, naprawy i replikacji komórkowej; Może zmniejszać rozwój tkanek złośliwych bez nieodwracalnych uszkodzeń w tkankach prawidłowych.

PRZECIWWSKAZANIA

Ciąża, karmienie piersią, istniejąca lub niedawno przebyta ospa wietrzna, półpasiec. Należy ocenić stosunek korzyści do ryzyka u pacjentów z wodobrzuszem, niedrożnością przewodu pokarmowego, wysiękiem otrzewnowym lub opłucnowym, zaburzeniami czynności nerek, depresją szpiku kostnego, podagrą w wywiadzie, kamicą nerkową, zaburzeniami czynności wątroby, zakażeniami, chorobą wrzodową i wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego. Należy również zachować ostrożność u pacjentów poddawanych leczeniu lekami cytotoksycznymi lub radioterapii.

SKUTKI UBOCZNE

Wiele działań niepożądanych jest nieuniknionych i stanowi farmakologiczne działanie metotreksatu; na przykład leukopenia i trombocytopenia, które są wykorzystywane jako wskaźniki skuteczności leku i ułatwiają dostosowanie indywidualnego dawkowania. Rozwój działań niepożądanych wymaga pomocy medycznej tylko wtedy, gdy się utrzymują lub są dokuczliwe: anoreksja, nudności i wymioty. Działania niepożądane, które występują częściej i wymagają pomocy medycznej to: hematemeza, biegunka, hematuria, artralgia i obrzęki. Przy podaniu domięśniowym mogą pojawić się: niewyraźne widzenie, dezorientacja, zawroty głowy, senność, bóle głowy, drgawki lub niezwykłe zmęczenie. Łysienie nie wymaga pomocy medycznej. Rozwój niektórych działań niepożądanych może wskazywać na możliwą toksyczność ośrodkowego układu nerwowego: niewyraźne widzenie, dezorientacja, zawroty głowy i bóle głowy. Wystąpienie działań niepożądanych jest bardziej prawdopodobne u bardzo młodych lub starszych pacjentów.

Podczas stosowania jako lek przeciwnowotworowy działania niepożądane, które mogą się rozwinąć, są następujące: Leukocytopenia, trombocytopenia, niedokrwistość; ból głowy, zmęczenie, senność, parestezja; powikłania płucne w wyniku śródmiąższowego zapalenia pęcherzyków płucnych/zapalenia płuc (typowe objawy: złe samopoczucie, drażniący i suchy kaszel, zaburzenia oddychania postępujące do duszności w spoczynku, ból w klatce piersiowej, gorączka); utrata apetytu, nudności, wymioty, ból brzucha, zapalenie i owrzodzenie błony śluzowej jamy ustnej i gardła, zapalenie jamy ustnej, niestrawność, biegunka; wysypka, rumień, świąd; zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych (ALAT, ASAT, fosfatazy alkalicznej i bilirubiny).

W przypadku wystąpienia przedawkowania metotreksatu należy ratować go kwasem folinowym w infuzji dożylnej w dawkach do 75 mg w ciągu pierwszych 12 godzin, a następnie kwasem folinowym w dawce 15 mg doustnie lub dożylnie co 6 godzin w co najmniej 4 dawkach, aż do momentu, gdy stężenie metotreksatu w surowicy będzie mniejsze niż 5x10-7 M. Opublikowano informację o leczeniu karboksypeptydazą G2 podawaną dożylnie i doogonowo w celu przyspieszenia klirensu metotreksatu.

INTERAKCJE FARMAKOLOGICZNE

Jednoczesne podawanie metotreksatu wewnątrzoponowego z acyklowirem może wywołać zaburzenia neurologiczne. Metotreksat zwiększa ryzyko hepatotoksyczności przy stosowaniu alkoholu lub leków hepatotoksycznych. Metotreksat zwiększa stężenie kwasu moczowego we krwi, dlatego konieczne jest ponowne dostosowanie dawki allopurynolu, kolchicyny lub probenecydu. Metotreksat zwiększa działanie przeciwzakrzepowe i ryzyko krwotoków poprzez zmniejszenie wątrobowej syntezy czynników krzepnięcia, z tego powodu należy regulować dawkę leków przeciwzakrzepowych pochodzących od kumaryny. Stosowanie leków z grupy NLPZ zwiększa ryzyko wystąpienia agranulocytozy (fenylbutazon). Asparaginaza może blokować działanie metotreksatu poprzez hamowanie replikacji komórek. Podanie cytarabiny po rozpoczęciu terapii metotreksatem może wywołać synergistyczny efekt cytotoksyczny. Kwas foliowy może zakłócać działanie antyfolianowe metotreksatu. Kanamycyna podawana doustnie zwiększa wchłanianie podawanego doustnie metotreksatu. Doustna neomycyna zmniejsza wchłanianie doustnego metotreksatu. Probenecyd i salicylany mogą hamować nerkowe wydalanie metotreksatu. Pirymetamina, triamteren lub trimetoprim mogą zwiększać toksyczne działanie metotreksatu ze względu na ich podobne działanie jak antagoniści kwasu foliowego.

Jeśli chcesz poznać wszystkie substancje, które analizujemy w naszym teście DNA, zajrzyj do sekcji poświęconej zgodności farmakologicznej lub farmakogenetyka.

NAZWY MAREK

• Rheumatrex®
• Trexall®
• Bertanel®
• Metoject®
• Emthexate®