Takrolimus (dawkowanie)

Takrolimus (także FK-506 lub Fujimycin) jest lekiem immunosupresyjnym stosowanym głównie po przeszczepach allogenicznych w celu zmniejszenia aktywności układu odpornościowego i tym samym zmniejszenia ryzyka odrzucenia przeszczepu.

MECHANIZM DZIAŁANIA

Lek immunosupresyjny z grupy inhibitorów kalcyneuryny. Jego mechanizm działania opiera się na hamowaniu aktywacji limfocytów T poprzez wiązanie się z wewnątrzkomórkowym białkiem FKBP12, tworząc kompleks, który konkurencyjnie hamuje kalcyneurynę. Takrolimus hamuje więc powstawanie limfocytów cytotoksycznych, które są głównym odpowiedzialnym za odrzucenie implantu. Hamuje aktywację komórek T i proliferację limfocytów B zależnych od komórek T pomocniczych, a także powstawanie limfokin poprzez zapobieganie transkrypcji specyficznej grupy genów limfokin (takich jak interleukiny 2, 3 i interferon-γ oraz zapobieganie ekspresji receptora dla interleukiny-2).

PRZECIWWSKAZANIA

Takrolimus jest przeciwwskazany u pacjentów ze znaną nadwrażliwością na takrolimus, na inne makrolidy lub na którąkolwiek substancję pomocniczą (ryzyko anafilaksji przy podaniu dożylnym ze względu na zawartość uwodornionego i polioksyetylenowanego oleju rycynowego). Może zawierać laktozę i dlatego należy unikać, jeśli istnieje dziedziczna nietolerancja galaktozy lub zaburzenia wchłaniania glukozy/galaktozy.

UWAGI

W początkowym okresie po przeszczepie należy wykonać kontrole: ciśnienia tętniczego, EKG, stanu neurologicznego i wzroku, stężenia glukozy we krwi na czczo, stężenia elektrolitów (szczególnie potasu), badania czynności wątroby i nerek, parametrów hematologicznych , wartości koagulacji i oznaczenia białek osocza. W przypadku istotnych klinicznie zmian należy rozważyć dostosowanie dawki leku immunosupresyjnego.

Należy prowadzić dodatkowe monitorowanie stężeń takrolimusu podczas epizodów biegunki.

Takrolimus jest lekiem o powolnym klirensie: może upłynąć kilka dni, zanim dostosowanie dawki znajdzie odzwierciedlenie w stężeniu leku we krwi.

Ryzyko przerostu komór lub przerostu przegrody głównie u dzieci, u których stężenie takrolimusu we krwi jest większe niż zalecane maksymalne wartości. Ryzyko wystąpienia tych stanów klinicznych zwiększa się w przypadku wcześniejszej patologii serca, stosowania kortykosteroidów, nadciśnienia tętniczego, zaburzeń czynności nerek lub wątroby, zakażeń, przeciążenia płynami i obrzęków. Pacjenci z grupy wysokiego ryzyka powinni być monitorowani, za pomocą EKG, przed i po transplantacji, a w przypadku zmian należy ocenić zmniejszenie dawki lub zmianę leku immunosupresyjnego.

Stosowanie takrolimusu zwiększa ryzyko zakażeń oportunistycznych i ewentualnego rozwoju zaburzeń limfoproliferacyjnych związanych z zakażeniem wirusem Epsteina Barr, zwłaszcza u bardzo małych dzieci (w wieku poniżej 2 lat), które są seronegatywne w kierunku EBV-VCA.

Ze względu na ryzyko wystąpienia złośliwych zmian w skórze należy ograniczyć ekspozycję na światło słoneczne i promienie UV podczas leczenia.

SKUTKI UBOCZNE

Zaburzenia serca: zmiany niedokrwienne tętnic wieńcowych, tachykardia.

Zaburzenia krwi i układu chłonnego: niedokrwistość, leukopenia, trombocytopenia, leukocytoza, nieprawidłowa analiza czerwonych krwinek.

Zaburzenia układu nerwowego: drżenie, ból głowy, drgawki, zmiany świadomości, parestezje i dysestezje, neuropatie obwodowe, zawroty głowy, trudności w pisaniu.

Zaburzenia oka: niewyraźne widzenie, fotofobia, zmiany oczne.

Zaburzenia ucha i błędnika: szumy uszne.

Zaburzenia układu oddechowego, klatki piersiowej i śródpiersia: duszność, zmiany w miąższu płucnym, wysięk opłucnowy, zapalenie gardła, przeziębienie, niedrożność nosa i stany zapalne.

Zaburzenia żołądka i jelit: biegunka, nudności, zaburzenia zapalne przewodu pokarmowego, perforacja i owrzodzenia przewodu pokarmowego, krwotoki z przewodu pokarmowego, zapalenie jamy ustnej i owrzodzenia, wodobrzusze, wymioty, bóle przewodu pokarmowego i brzucha, zaparcia, objawy żołądkowe.

Zaburzenia nerek i układu moczowego: niewydolność nerek, oliguria, martwica cewek nerkowych, nefropatia toksyczna.

Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: świąd, wysypka, łysienie, trądzik, zwiększona potliwość, pieczenie i swędzenie.

INTERAKCJE FARAMAKOLOGICZNE

• Leki zobojętniające: nie należy podawać w ciągu 2 godzin przed lub po przyjęciu takrolimusu.
• Cyklosporyna może potencjalnie hamować metabolizm takrolimusu z udziałem CYP3A4: Okres półtrwania cyklosporyny jest wydłużony, gdy jest ona podawana jednocześnie z takrolimusem i może wystąpić addytywne/synergiczne działanie nefrotoksyczne. Nie zaleca się łączenia cyklosporyny i takrolimusu, a podczas podawania takrolimusu pacjentom leczonym wcześniej cyklosporyną należy zachować ostrożność.
• Takrolimus może wchodzić w interakcje z lekami przeciwgrzybiczymi (takimi jak ketokonazol, flukonazol, itrakonazol i worykonazol), antybiotykiem makrolidowym erytromycyną lub inhibitorami proteazy HIV.
• Potencjalnymi inhibitorami metabolizmu takrolimusu są: bromokryptyna, kortyzon, dapson, ergotamina, gestoden, lidokaina, mefenytoina, mikonazol, midazolam, nilwadypina, noretysteron, chinidyna, tamoksyfen, troleandomycyna.
• Unikać wysokiego spożycia potasu lub leków moczopędnych oszczędzających potas.
• Szczepionki mogą być mniej skuteczne podczas leczenia takrolimusem. Należy unikać stosowania żywych atenuowanych szczepionek podczas przyjmowania takrolimusu.

NAZWY MAREK

• Advagraf ®
• Modigraf ®
• Prograf ®
• Tacni ®
• Tartrime ®