Test pochodzenia DNA

Profil genetyczny Żydów aszkenazyjskich opowiada historię wspólnoty diasporalnej, która ukształtowała się w Europie Środkowej i Wschodniej, ale której najgłębsze korzenie tkwią w starożytnych ludach Lewantu z epoki żelaza. Ich profil genetyczny odzwierciedla to podwójne dziedzictwo: bazę przodków z Bliskiego Wschodu, wspólną z innymi populacjami żydowskimi, która zmieszała się z lokalnymi populacjami europejskimi, gdzie osiedliły się ich pierwsze społeczności. Kluczowym wydarzeniem w ich historii było poważne "wąskie gardło" populacyjne w średniowieczu, gdzie grupa zaledwie kilkuset założycieli dała początek większości współczesnej populacji aszkenazyjskiej.

Sardynia to wyspa położona w centrum Morza Śródziemnego, stanowiąca genetyczne okno na prehistoryczną Europę. Sardyńczycy są uważani przez genetyków za populację współczesną najbardziej zbliżoną do pierwszych neolitycznych rolników, którzy rozprzestrzenili się w Europie z Anatolii około 8000 lat temu. Powodem ich wyjątkowości jest względna izolacja; w przeciwieństwie do Europy kontynentalnej, wyspa Sardynia otrzymała minimalny wpływ genetyczny z masowych migracji stepowych z epoki brązu, które przekształciły resztę kontynentu. Ta głęboka ciągłość genetyczna od neolitu umożliwiła rozkwit enigmatycznej cywilizacji nuragijskiej, budowniczych tysięcy kamiennych wież. Później wyspa nie była całkowicie odizolowana: późniejsi kolonizatorzy, tacy jak Fenicjanie i Rzymianie, a później potęgi morskie Pizy i Korony Aragonii, odcisnęli własne piętno genetyczne, choć w sposób bardziej subtelny i głównie w regionach przybrzeżnych. Dlatego genetyka sardyńska to bezpośrednie połączenie z ludami, które wprowadziły rolnictwo w Europie, wzbogacone o późniejsze warstwy historii śródziemnomorskiej.

To pochodzenie sięga serca Amazonii, łącząc się z głęboką historią rdzennych ludów, które zamieszkiwały ten rozległy i różnorodny region przez tysiąclecia. Ludy takie jak Karitiana i Suruí, z grupy językowej tupí w Brazylii, których historia względnej izolacji sprawiła, że ich DNA służy jako kluczowe odniesienie naukowe do zrozumienia historii przodków pierwszych mieszkańców Ameryki Południowej. Profil genetyczny, który reprezentują, jest filarem identyfikacji dziedzictwa licznych ludów, które przystosowały się i rozprzestrzeniły w dorzeczu Amazonki. Chociaż każdy amazoński lud posiada unikalną tożsamość, wszystkie łączy głębokie pokrewieństwo, które wyróżnia ich jako jedną z głównych gałęzi w drzewie genealogicznym rdzennych Amerykanów.

Rozmieszczona w północnej części kontynentu amerykańskiego jest populacja rdzennych mieszkańców Pima. Jest to grupa etniczna, która obecnie liczy kilkuset mieszkańców o czysto pimskiej genetyce. Pierwszym regionem zamieszkałym przez ten lud była zachodnia Kanada, a stamtąd rozszerzył się on, zajmując dużą część kontynentu. Na poziomie genetycznym sprawdzono, że Pima wywodzą się od pierwszych mieszkańców kontynentu amerykańskiego, którzy przybyli z Azji Wschodniej.

Region Melanezji opowiada fascynującą historię spotkania dwóch największych ludzkich ekspansji w Oceanii: pierwszych osadników z epoki lodowcowej i późniejszych żeglarzy austronezyjskich. Najstarszy podkład genetyczny tych wysp został ustanowiony przez potomków pierwszych ludzi, którzy skolonizowali starożytny kontynent Sahul ponad 50 000 lat temu, niosących ze sobą unikalne dziedzictwo papuaskie. Około 3500 lat temu nowa fala migrantów posługujących się językami austronezyjskimi, związanych z kulturą archeologiczną Lapita, przybyła do Melanezji z zachodu, przynosząc ze sobą nowe technologie. Profil genetyczny współczesnych Melanezyjczyków jest bezpośrednim wynikiem zmieszania się tych nowo przybyłych z istniejącymi wcześniej populacjami papuaskimi, tworząc gradient pochodzenia, który jest unikalny dla każdego archipelagu i który opowiada historię zasiedlenia całego Pacyfiku.

W przeciwieństwie do bardziej odizolowanych linii łowców-zbieraczy, populacje Afryki Wschodniej odzwierciedlają fakt, że terytorium to było od tysięcy lat miejscem spotkań ludów Afryki i Eurazji. Ich najbardziej charakterystyczną cechą genetyczną jest głęboka fuzja, która miała miejsce tysiące lat temu, między rdzennymi mieszkańcami Afryki a znaczącą migracją rolników, którzy powrócili do Afryki z Bliskiego Wschodu, co głęboko naznaczyło populacje Rogu Afryki, takie jak Etiopczycy i Somalijczycy. Na tym unikalnym podłożu nałożyły się inne wielkie migracje afrykańskie: ekspansja pasterzy posługujących się językami nilo-saharyjskimi z doliny Nilu, przodków ludów takich jak Masajowie, oraz przybycie rolników z Ekspansji Bantu z zachodu. Zatem ten profil przodków reprezentuje unikalny gobelin utkany z nici starożytnej mieszanki afro-euroazjatyckiej i późniejszej dynamiki wielkich rodzin ludów Afryki, tworząc różnorodność, która odróżnia go od innych regionów kontynentu.

Region Maghrebu w Afryce Północnej ma swoje korzenie głęboko osadzone w ludach imazighen (Berberów), rdzennych mieszkańcach regionu od czasów prehistorycznych. Pierwszym ważnym wydarzeniem, które ukształtowało ich profil genetyczny, było przybycie neolitycznych rolników z Bliskiego Wschodu, których potomkowie również zaludnili południową Europę, ustanawiając starożytne genetyczne połączenie przez Morze Śródziemne. Później, arabska ekspansja w VII wieku wprowadziła nowy i decydujący komponent genetyczny i kulturowy z Półwyspu Arabskiego, który połączył się z lokalną populacją. W związku z tym, profil genetyczny związany z regionem Maghrebu jest bogatą mozaiką, z rdzennej bazy imazighen przekształconej przez te wielkie migracje i wzbogaconej przez tysiąclecia handlu przez Morze Śródziemne i Saharę.

Region Senegambii w Afryce Zachodniej była kolebką wielkich imperiów, które rozkwitały na długo przed kontaktem z Europą. Pochodzenie populacji tego regionu jest głęboko związane z ludami posługującymi się językami mande, takimi jak Mandinka, którzy byli architektami wpływowych państw, w tym rozległego i prosperującego Imperium Mali w epoce średniowiecza. Profil genetyczny tego regionu został ukształtowany na tysiącletnich fundamentach zachodnioafrykańskich rolników, których udana adaptacja i organizacja społeczna umożliwiły rozwój tych złożonych społeczeństw.

W sercu Afryki Zachodniej, region, w którym obecnie znajdują się Nigeria i Ghana, był kolebką jednych z najbardziej wyrafinowanych pod względem urbanistycznym i artystycznym społeczeństw na kontynencie, takich jak ludy Yoruba i Esan. Jest on głęboko związany z wielkimi królestwami i miastami-państwami, które tu rozkwitały, takimi jak Imperium Oyo i Królestwo Beninu, oraz ze spiritualnym i artystycznym centrum Ife, słynącym z niezrównanej sztuki brązu. Profil genetyczny tego regionu został wykuty na starożytnej bazie rolników z Afryki Zachodniej, których dobrobyt i gęsta populacja umożliwiły powstanie tych zaawansowanych struktur politycznych. Ich głęboki wpływ kulturowy rozprzestrzenił się na cały region, a poprzez diasporę, na cały świat.

Wybrzeże Afryki Zachodniej, w regionie, który obecnie obejmuje Sierra Leone i Liberię, to obszar lasów i sawann, który od wieków jest domem dla ludów mówiących językami mande. Pochodzenie tego regionu jest silnie związane z ludem Mende i ich krewnymi, których przodkowie migrowali na ten region wybrzeża z głębi lądu, przynosząc ze sobą bogate tradycje rolnicze i społeczne. Profil genetyczny tej populacji ukształtował się w wyniku połączenia tych migrantów Mande ze starszymi rdzennymi grupami regionu leśnego, w historii naznaczonej udomowieniem ryżu afrykańskiego.

Między południową i południowo-wschodnią Azją znajduje się region obejmujący Bengal, Bangladesz i północno-wschodnie Indie, który był pomostem dla starożytnych migracji. Najstarszy podkład genetyczny tego obszaru został ustanowiony przez ludy posługujące się językami austroazjatyckimi, uważane za jednych z pierwszych rolników w regionie. Na tej podstawie nałożyły się dwa główne nurty migracyjne: ekspansja ludów posługujących się językami indoaryjskimi z zachodu, która ukształtowała rdzeń narodu bengalskiego, oraz migracje ludów tybeto-birmańskich z północy i wschodu, które zaludniły wzgórza północno-wschodnich Indii. Tak więc ten profil genetyczny reprezentuje kontinuum, które w unikalny sposób łączy pochodzenie z Azji Południowej z pochodzeniem z Azji Wschodniej, odzwierciedlając historię tego regionu jako wielowiekowego punktu spotkań.

Azja Środkowa to terytorium o dużej liczbie grup etnicznych, rozmieszczonych głównie w pięciu krajach: Kazachstanie, Kirgistanie, Tadżykistanie, Turkmenistanie i Uzbekistanie. Pochodzenie tej populacji sięga ekspansji indo-irańskiej i turkijskiej, która miała miejsce przed wiekami. W efekcie dzisiejsi Azjaci Środkowi dzielą wysoki stopień podobieństwa genetycznego z ludami Azji Zachodniej.

Północno-zachodnie Indie, w historycznym regionie Gudźaratu, były ośrodkiem cywilizacji doliny Indusu i bramą dla późniejszych migracji. Profil genetyczny tego ludu jest wynikiem fundamentalnej mieszanki dwóch dużych grup przodków: rdzennych mieszkańców subkontynentu, spokrewnionych z budowniczymi doliny Indusu, oraz pasterzy mówiących językami indoirańskimi, którzy przybyli ze stepów Azji Środkowej w epoce brązu. Proporcje tych dwóch linii pochodzenia różnią się między społecznościami, ale komponent stepowy jest często wyraźny w grupach takich jak bramini. Do tego podwójnego dziedzictwa dochodzi spuścizna tysiącleci handlu morskiego wzdłuż wybrzeży Morza Arabskiego, która jeszcze bardziej wzbogaciła genetyczny i kulturowy gobelin tego regionu.

Południowe Indie i Sri Lanka to region, w którym znajdują się jedne z najstarszych i najbardziej ciągłych linii genetycznych w całej Eurazji. Ich główny składnik przodków pochodzi bezpośrednio od pierwszych współczesnych ludzi, którzy przybyli na subkontynent indyjski dziesiątki tysięcy lat temu, znanych również jako łowcy-zbieracze z Azji Południowej. Linia ta stanowiła podstawę populacji posługujących się językami drawidyjskimi, które dominowały w regionie przez tysiąclecia. W przeciwieństwie do północnych Indii, wpływ genetyczny późniejszych migracji indoaryjskich ze stepów Azji Środkowej był tutaj znacznie mniejszy, co pomogło lepiej zachować ten profil przodków.

Pochodzenie populacji archipelagu japońskiego opowiada historię fuzji starożytnego ludu zbieracko-łowieckiego i późniejszej fali rolników z kontynentu azjatyckiego. Najstarszy fundament genetyczny został ustanowiony przez ludy Jōmon, rdzennych mieszkańców wysp przez tysiąclecia, których dziedzictwo genetyczne zachowało się w największym stopniu u ludu Ajnów z północnej Japonii. Około 3000 lat temu przybycie ludów Yayoi z Półwyspu Koreańskiego wprowadziło uprawę ryżu i nowy, dominujący komponent genetyczny z Azji Wschodniej, który głęboko zmieszał się z populacją Jōmon. Większość współczesnych Japończyków (lud Yamato) to wynik tej starożytnej integracji.

Półwysep Koreański opowiada historię fuzji starożytnych ludów zbieracko-łowieckich z falą migrujących rolników. Najgłębszy substrat genetyczny pochodzi z linii wschodnioazjatyckich, spokrewnionych z ludami dorzecza rzeki Amur, na które nałożył się wpływ pierwszych rolników uprawiających proso z regionu rzeki Liao. Mieszanie się tych dwóch grup w epoce brązu było kluczowym wydarzeniem w formowaniu się narodu koreańskiego. Później historia względnej izolacji geograficznej skutkowała niskim poziomem mieszania się z innymi populacjami, co sprawiło, że profil genetyczny Koreańczyków jest dziś jednym z najbardziej homogenicznych w Azji.

Lud beduińscy, koczowniczy pasterze, których pradawnym domem są rozległe pustynie Półwyspu Arabskiego i Bliskiego Wschodu, opowiadają historię sięgającą tysięcy lat przed erą islamu. Genetycznie, Beduini są wyjątkowo interesujący, ponieważ uważa się ich za najbardziej bezpośrednich współczesnych przedstawicieli starożytnych pasterzy i łowców-zbieraczy z Arabii. To właśnie te plemiona pustynne w VII wieku wyniosły język i kulturę arabską poza półwysep, rozprzestrzeniając ich komponent genetyczny w Afryce Północnej i Lewancie. Chociaż wszystkie grupy beduińskie łączy ten głęboki arabski korzeń, ich szerokie rozmieszczenie stworzyło między nimi różnorodność, przy czym niektóre grupy wykazują pokrewieństwo z sąsiednimi populacjami.

Druzy stanowią unikalną wspólnotę etnoreligijną pochodzącą z Lewantu, gdzie osiedlili się w XI wieku, wywodząc się z odgałęzienia islamu ismailickiego. Wkrótce po założeniu wspólnota zamknęła swoją wiarę na nowych konwertytów i ustanowiła ścisłą praktykę endogamii; ta decyzja, utrzymywana przez prawie tysiąc lat, uczyniła ich jednym z najbardziej charakterystycznych "izolatów genetycznych" na świecie. W rezultacie ich profil genetyczny jest niezwykłym oknem na populacje Lewantu z epoki średniowiecza, wykazującym niezwykłą homogeniczność między społecznościami druzyjskimi z różnych krajów regionu, takich jak Syria czy Liban. Dlatego to dziedzictwo opowiada historię wyjątkowej spójności, w której zachowanie unikalnej tożsamości kulturowej i religijnej szło w parze z zachowaniem wyjątkowej linii genetycznej.