Poziom witaminy B12

Witamina B12 (kobalamina) jest rozpuszczalną w wodzie witaminą otrzymywaną z produktów zwierzęcych, takich jak czerwone mięso, produkty mleczne i jaja. Jest niezbędny do syntezy DNA i produkcji energii komórkowej.

Witamina B12, znana również jako kobalamina, obejmuje kilka form, w tym cyjanową, metylową, deoksyadenozylową i hydroksykobalaminę. Nie istnieją naturalnie występujące bioaktywne formy witaminy B12 ze źródeł roślinnych, a forma cyjankowa, która jest stosowana w suplementach, występuje w śladowych ilościach w żywności.

Witamina B12 jest wykorzystywana jako kofaktor dla enzymów biorących udział w syntezie DNA, kwasów tłuszczowych i mieliny. W związku z tym niedobór B12 może prowadzić do objawów hematologicznych i neurologicznych.

Z reguły witamina B12 w surowicy jest związana z białkami zwanymi transkobalaminami, a większość witaminy jest transportowana związana z haptokoryną i innymi rodzajami transkobalamin.

Kliniczny niedobór B12, z objawami hematologicznymi lub neurologicznymi, jest stosunkowo rzadki. Niedobór witaminy B12 może wystąpić na podstawie kilku pochodzeń:

• Autoimmunologiczne: niedokrwistość zgorzelinowa jest chorobą autoimmunologiczną, w której wytwarzane są przeciwciała przeciwko czynnikowi wewnętrznemu. Czynnik wewnętrzny jest glikoproteiną wytwarzaną przez komórki okrężnicy żołądka i niezbędną do wchłaniania B12 w końcowym odcinku jelita krętego. Przeciwciała przeciwko czynnikowi wewnętrznemu wiążą się z czynnikiem wewnętrznym i hamują jego działanie, co powoduje niemożność wchłaniania B12 przez końcowe jelito kręte.
• Niewłaściwe wchłanianie: Komórki ciemieniowe żołądka wytwarzają czynnik samoistny; dlatego każdy pacjent z historią operacji ominięcia żołądka może być zagrożony rozwojem niedoboru B12, ponieważ ich nowa ścieżka żywieniowa omija miejsce wytwarzania czynnika samoistnego. U pacjentów z prawidłową produkcją czynnika wewnętrznego, każde uszkodzenie końcowego odcinka jelita krętego, takie jak resekcja chirurgiczna z powodu choroby Crohna, upośledza wchłanianie B12 i prowadzi do niedoboru. Inne uszkodzenia jelita cienkiego, takie jak zapalenie spowodowane celiakią lub zakażenie tasiemcem Diphyllobothrium latum, mogą również prowadzić do niedoboru B12.
• Niedobory dietetyczne.

B12 jest magazynowana w nadmiarze w wątrobie; jednak w przypadkach, gdy B12 nie może być wchłaniana przez dłuższy czas (np. niedobór żywieniowy, zaburzenia wchłaniania, brak czynnika wewnętrznego), zapasy wątrobowe są uszczuplane i dochodzi do niedoboru.

Witamina B12 jest również wykorzystywana jako kofaktor dla enzymu mutaza metylomalonylo-CoA, który przekształca metylomalonylo-CoA w sukcynylo-CoA. Oznaczanie poziomu kwasu metylomalonowego (MMA) i homocysteiny jest częstym badaniem w praktyce klinicznej w kierunku niedoboru B12. Pomiar całkowitego poziomu B12 w surowicy ma to ograniczenie, że określa całkowity poziom krążącej B12, z której około 80% jest związane z haptokoryną i dlatego nie jest biodostępne dla wychwytu komórkowego.