Osteoporose

Het is het resultaat van verlies van botmassa en een progressieve verandering van de botstructuur, waarbij het aandeel van de holten groter zal zijn dan dat van het weefsel zelf. Dit leidt tot een grotere broosheid en een grotere neiging tot fracturen, vaak van de heup, de wervelkolom en de pols. Het is een van de meest voorkomende aandoeningen wereldwijd met een prevalentie van ongeveer 18,3%.

Botten zijn in een constante staat van vernieuwing. Tijdens de jeugd ontwikkelt de aanmaak van nieuw bot zich sneller dan de afbraak ervan, zodat de botmassa toeneemt. Maar naarmate we ouder worden, gaat er sneller botmassa verloren dan dat er wordt aangemaakt. Op grond hiervan hangt de ontwikkeling van osteoporose onder meer af van de bereikte maximale botmassa, die deels wordt bepaald door erfelijkheid en etniciteit. Daarnaast zijn er nog verschillende andere categorieën risicofactoren die de kans op het ontwikkelen van osteoporose kunnen beïnvloeden:

Niet-modificeerbare factoren:

• Vrodere leeftijd. Hoewel het ook op jongere leeftijd kan optreden.
• Geslacht. Vrouwen zijn veel vatbaarder, vooral wanneer het oestrogeenniveau daalt: Bij vroege menopauze of hysterectomie, vooral als ook de eierstokken zijn verwijderd, in beide gevallen vooral als ze voor de leeftijd van 45 jaar zijn, ook door afwezigheid van de menstruatie gedurende meer dan 6 maanden als gevolg van overmatige lichaamsbeweging of overmatig dieet.
• Hoogten van bepaalde hormonen. Geslachtshormonen, met name oestrogenen bij vrouwen in de menopauze of hormonale behandeling bij oestrogeenafhankelijke borstkanker, of testosteron bij mannen bij de behandeling van prostaatkanker. Hyperthyreoïdie of overmaat aan schildklierhormoon bij de behandeling van hypothyreoïdie. Hyperactiviteit van de bijschildklier en de bijnieren.
• Aziatische of niet-Hispanic Kaukasische etniciteit.
• Kleine botstructuur gezien de beschikbaarheid van minder botmassa.
• Eerdere fracturen als gevolg van kleine verwondingen, vooral na de leeftijd van 50 jaar, of familiegeschiedenis, met name als er sprake is van heupfracturen.

Modificeerbare factoren:

• Eetstoornissen zoals anorexia nervosa en boulimia, die de voedselinname beperken, en gastro-intestinale chirurgie die het beschikbare oppervlak om voedingsstoffen op te nemen beperkt.
• Roken en overmatig alcoholgebruik.
• Lage niveaus van calcium en vitamine D, verstrekt uit de voeding sinds de adolescentie of inadequate absorptie.
• Sedentaire levensstijl of immobiliteit zoals langdurige bedrust.

Andere botziekten:

• Endocriene aandoeningen: hyperthyreoïdie, hyperparathyreoïdie, ziekte van Cushing, enz.
• Inflammatoire artritis, inflammatoire darmziekte, coeliakie, nier- of leverziekte, neoplasma's, enz.

Consumptie van geneesmiddelen:

Langdurige glucocorticoïden, heparine, anticonvulsiva, immunosuppressiva, antineoplastica.

In het beginstadium zijn er meestal geen symptomen. Zodra de botten verzwakt zijn, kunnen de volgende tekenen en symptomen optreden:

• Rugpijn, veroorzaakt door een gebroken of verbrijzelde wervel.
• Verlies van lengte na verloop van tijd.
• Een voorovergebogen houding.
• Pijnlijke gewrichten of stijfheid.
• Een bot dat veel gemakkelijker breekt dan verwacht, bijvoorbeeld na een kleine verwonding.

Veranderingen in levensstijl met betrekking tot voeding en lichaamsbeweging zijn de meest aanbevolen maatregelen bij de preventie van osteoporose:

• Zorg voor een goede calciuminname via de voeding (zuivelproducten, donkere bladgroenten, noten, sinaasappelsap) of zo nodig via supplementen. Tussen de leeftijd van 18 en 50 jaar 1000 milligram per dag. Deze hoeveelheid loopt op tot 1200 milligram voor vrouwen vanaf 50 jaar en mannen vanaf 70 jaar. Voor 50-plussers wordt aanbevolen niet meer dan 2000 milligram per dag te gebruiken.
• Zorg voor de juiste vitamine D-inname die nodig is om de calciumopname te bevorderen. Het wordt verkregen door blootstelling aan zonlicht, voedingsmiddelen zoals vette vis, rood vlees, eigeel, lever. De aanbevolen inname is ten minste 600 IE per dag en vanaf 70 jaar 800 IE per dag. Indien nodig kunnen supplementen worden gebruikt.
• Stop met roken en beperk het alcoholgebruik.
• Sport regelmatig gedurende ten minste 30 minuten per dag, inclusief krachttraining om botten en spieren te versterken en botverlies te vertragen. Oefeningen die het evenwicht verbeteren kunnen helpen vallen te voorkomen.
• Probeer strategieën te plannen om vallen zo veel mogelijk te voorkomen.