Alpha-mannosidosis

Alfa-mannosidose is een erfelijke lysosomale afzettingsziekte die stoornissen van het immuunsysteem, gezichts- en skeletafwijkingen, en gehoor- en intellectuele problemen veroorzaakt.

Lysosomale afzettingsziekten zijn een groep erfelijke aandoeningen die worden gekenmerkt door de abnormale accumulatie van stoffen in cellulaire lysosomen als gevolg van veranderde enzymen die deze stoffen afbreken. Alfa-mannosidose maakt deel uit van deze groep aandoeningen en wordt veroorzaakt door een tekort aan het enzym alfa-mannosidase, dat wordt gecodeerd door het MAN2B1-gen.

Alfa-mannosidose veroorzaakt immunodeficiëntie, intellectuele achterstand en skeletstoornissen, naast andere klinische verschijnselen.

De prevalentie is niet goed bekend, maar men schat dat één persoon op één miljoen levendgeborenen eraan lijdt.

Symptomen

Getroffen kinderen zien er bij de geboorte normaal uit, maar hun gezondheid verslechtert geleidelijk. In sommige gevallen worden klompvoeten geconstateerd en ontwikkelen zij in het eerste levensjaar hydrocefalie. De belangrijkste manifestaties zijn: immuundeficiëntie (wat leidt tot terugkerende infecties, vooral in de eerste tien levensjaren), skeletafwijkingen (defecte ossificatie, lichte tot matige scoliose en sternale misvormingen), slechthorendheid (hypoacusis), progressieve aantasting van mentale functies en spraak.

Gezichtsveranderingen omvatten een groot hoofd met een prominent voorhoofd en afgeronde wenkbrauwen, een vlakke neusbrug, verdikte tong of macroglossie, wijd uit elkaar staande tanden en prognathisme. Een licht strabisme is vaak aanwezig.

Op motorisch vlak vertonen patiënten met alfa-mannosidose vaak spierzwakte, gewrichtsafwijkingen en ataxie.

Beheer van de ziekte

De behandelingen zijn gericht op het voorkomen van complicaties en het verbeteren van de levenskwaliteit van de patiënten. Zo worden antibiotica gebruikt voor bacteriële infecties, gehoorapparaten voor gehoorverlies, fysiotherapeutische behandelingen en hulp van logopedisten en opvoeders om het leren en de juiste ontwikkeling van sociale vaardigheden te vergemakkelijken.

Velmanase alfa (Lamzede®) is een geneesmiddel dat door het EMA (Europees Geneesmiddelenbureau) is goedgekeurd voor de specifieke behandeling van patiënten met alfa-mannosidose met milde tot matige niet-neurologische symptomen.

Geanalyseerde genen

MAN2B1

Bibliografie

Borgwardt L, Stensland HM, Olsen KJ, et al. Alpha-mannosidosis: correlation between phenotype, genotype and mutant MAN2B1 subcellular localisation. Orphanet J Rare Dis. 2015 Jun 6;10:70.

Malm D, Nilssen Ø. Alpha-Mannosidosis. 2001 Oct 11 [updated 2019 Jul 18]. In: Adam MP, Mirzaa GM, Pagon RA, Wallace SE, Bean LJH, Gripp KW, Amemiya A, editors. GeneReviews® [Internet]. Seattle (WA): University of Washington, Seattle; 1993-2022.

Mkaouar R, Riahi Z, Charfeddine C, et al . Alpha-mannosidosis in Tunisian consanguineous families: Potential involvement of variants in GHR and SLC19A3 genes in the variable expressivity of cognitive impairment. PLoS One. 2021 Oct 6;16(10):e0258202. doi: 10.1371/journal.pone.0258202.

Riise Stensland HM, Klenow HB, Van Nguyen L, et al . Identification of 83 novel alpha-mannosidosis-associated sequence variants: functional analysis of MAN2B1 missense mutations. Hum Mutat. 2012 Mar;33(3):511-20.