Ziekte van Gaucher

De ziekte van Gaucher (GD) is een autosomaal recessieve ziekte waarbij een enzym in het lysosoom van de cel, genaamd glucocerebroidase, wordt aangetast, dat gecodeerd wordt door het GBA-gen. Wanneer dit enzym niet goed werkt, leidt dit tot de ophoping van glucosylceramidase, een soort glycolipide dat in overmaat bepaalde cellen in de lever, milt en beenmerg kan beschadigen.

De prevalentie van GD is 1 op 60.000 mensen. De incidentie in de Hoogduitse Joodse bevolking is het hoogst en wordt geschat op 1 geval op 350-450 personen.

De klinische manifestaties zijn zeer variabel en de ziekte wordt verdeeld in drie typen:

• GD type 1: dit is de meest voorkomende vorm in westerse populaties, goed voor 95% van de gevallen. Het veroorzaakt vermoeidheid, vergrote lever en milt, botpijn en cytopenieën (voornamelijk trombocytopenie en bloedarmoede). Het zenuwstelsel wordt er niet door aangetast.
• GD type 2: is een zeldzame vorm van GD die het ruggenmerg in de eerste twee levensjaren ernstig aantast en een slechte prognose heeft.
• GD type 3: is de minst ernstige neurologische vorm die zeldzaam is in de VS en Europa, maar wereldwijd het meest voorkomt. Het wordt gekenmerkt door progressieve encefalopathie (oculomotorische apraxie, epilepsie en ataxie). Het verschijnt meestal in de kindertijd of adolescentie. Patiënten kunnen met behulp van behandeling tot in de volwassenheid leven, sommigen tot in de vijftig.

Type 1 GD kan worden behandeld. Er is ook behandeling mogelijk voor patiënten met type 3 GD die geen neurologische symptomen hebben, en in gevallen van type 3 GD met schade aan het zenuwstelsel kunnen de symptomen tot een minimum worden beperkt.

Beschikbare behandelingen zijn enzymvervangingstherapie (ERT) en substraatreductietherapie (SRT). ERT (intraveneuze toepassing) met het recombinante enzym imiglucerase wordt gebruikt voor de behandeling van patiënten met de ziekte van type 1 en 3. SRT (orale therapie) met miglustat biedt een alternatieve tweedelijnsbehandeling. Het is van belang dat patiënten met de ziekte van Gaucher worden behandeld voordat er restverschijnselen optreden die niet op deze therapieën reageren.