Glycogeenstapelingsziekte type 1A (ziekte van Von Gierke)
Glycogeenstapelingsziekten (GSD's) zijn een groep erfelijke genetische aandoeningen. Bij dit soort stofwisselingsziekten wordt glycogeen (de opslagvorm van suiker in het lichaam) verkeerd aangemaakt of afgebroken. Ze treffen vooral de lever en de spieren, de belangrijkste opslagplaatsen van glycogeen.
Glycogenose type 1A (GSD-1A), ook bekend als de ziekte van Von Gierke, vormt 90% van alle gevallen van GSD. GSD-1A is het gevolg van een tekort aan het enzym glucose-6-fosfatase, dat betrokken is bij de glycogenolyse, een stofwisselingsproces waarbij glucose uit glycogeen wordt vrijgemaakt. Dit leidt tot abnormale hoeveelheden glycogeenophoping in bepaalde weefsels en een laag bloedsuikergehalte.
De prevalentie van GSD-1A is 1 geval per 100.000 personen en komt vaker voor bij de Hoogduitse Joodse bevolking.
Symptomen
Deze aandoening manifesteert zich in het eerste levensjaar met hypoglykemie en hepatomegalie (vergrote lever) als gevolg van glycogeenophoping. De hypoglykemie, die meer of minder ernstig kan zijn, gaat gepaard met melkverzuring en hyperlipaemie, die zowel verhoogde triglyceriden als verhoogd cholesterol omvat.
Hyperurikemie, of een teveel aan urinezuur in het bloed, komt ook vaak voor als gevolg van een verhoogd purinemetabolisme en nierfalen.
Glycogenose type 1 gaat gepaard met een verhoogd risico op leveradenomen, die samen kunnen voorkomen met intrahepatische bloedingen en acute bloedarmoede.
Beoordeling van de glucose-6-fosfatase-activiteit in de lever en de aanwezigheid van glycogeenaggregaten in levercellen of hepatocyten is essentieel voor de diagnose.
Beheer van de ziekte
De behandeling van patiënten met GSD-1A is gericht op beheersing van de bloedglucosespiegel en preventie van metabole afwijkingen en complicaties op lange termijn. Hiervoor zijn speciale diëten beschikbaar, zoals maïszetmeeltherapie en diëten die rijk zijn aan complexe koolhydraten en waarin fruit wordt beperkt. Ook frequente voeding wordt aanbevolen, en bij zuigelingen en kinderen kan continue nasogastrische sondevoeding worden gebruikt. Supplementen worden gebruikt om tekorten als gevolg van voedselbeperkingen aan te vullen, zoals calcium, vitamine D en multivitaminecomplexen met mineralen, ijzer en zink. Een multidisciplinair team gespecialiseerd in stofwisselingsziekten is vereist.
Geanalyseerde genen
Bibliografie
Bali DS, El-Gharbawy A, Austin S, et al . Glycogen Storage Disease Type I. 2006 Apr 19 [updated 2021 Oct 14]. In: Adam MP, Mirzaa GM, Pagon RA, Wallace SE, Bean LJH, Gripp KW, Amemiya A, editors. GeneReviews® [Internet]. Seattle (WA): University of Washington, Seattle; 1993-2022.
Kishnani PS, Austin SL, Abdenur JE, et al . Diagnosis and management of glycogen storage disease type I: a practice guideline of the American College of Medical Genetics and Genomics. Genet Med. 2014 Nov;16(11):e1.
Niba ETE, Wijaya YOS, Awano H, et al . DBS Screening for Glycogen Storage Disease Type 1a: Detection of c.648G>T Mutation in G6PC by Combination of Modified Competitive Oligonucleotide Priming-PCR and Melting Curve Analysis. Int J Neonatal Screen. 2021 Nov 16;7(4):79.
