Glycogeen opslagziekte type 1B

Ons lichaam slaat suiker op in de vorm van glycogeen, voornamelijk in de lever en de spieren, en de synthese en afbraak ervan is essentieel voor de regulering van de bloedsuikerspiegel. Glycogeenopslagziekten (GSD) zijn een groep stofwisselingsziekten die worden onderverdeeld in verschillende subtypes, afhankelijk van het enzym dat wordt aangetast.

Glycogenose type 1 (GSD-1) tast het enzym glucose-6-fosfatase aan en wordt onderverdeeld in subtype 1A (meest voorkomend), waarbij sprake is van mutaties in het G6PC1-gen dat codeert voor glucose-6-fosfatase, en subtype 1B, dat het gevolg is van mutaties in het SLC37A4-gen. Het SLC37A4-gen codeert voor een glucose-6-fosfatase-transporter. Pathogene varianten in SLC37A4 zorgen ervoor dat glucose-6-fosfatase niet kan worden getransporteerd naar de plaats waar het werkt, waardoor het glycogeenmetabolisme wordt beïnvloed.

De incidentie van GSD-1B is ongeveer 1 geval per 100.000 personen.

Het klinische beeld lijkt op dat van glucose-6-fosfatase deficiëntie glycogenose type 1A, maar met de toevoeging van neutropenie (laag aantal neutrofielen) en neutrofiele disfunctie, wat leidt tot terugkerende infecties.

Het uit zich meestal in het eerste levensjaar met hypoglykemie en hepatomegalie (vergrote lever) door glycogeenaccumulatie. Hypoglykemieën, die meer of minder ernstig kunnen zijn, gaan gepaard met melkzuursyndroom en hyperlipemie, waaronder zowel verhoogde triglyceriden als verhoogd cholesterol.

Hyperurikemie, of een teveel aan urinezuur in het bloed, komt ook vaak voor als gevolg van een verhoogd purinemetabolisme en nierfalen.

Glycogenose type 1 gaat gepaard met een verhoogd risico op leveradenomen die samen met intrahepatische bloedingen en acute bloedarmoede kunnen voorkomen. Bovendien is er bij GSD-1B een verhoogde predispositie voor het ontwikkelen van enterocolitis en inflammatoire darmziekten. Andere complicaties van GSD-1B zijn niervergroting of nefromegalie, hypertensie en nierbuisdisfunctie.

De behandeling van patiënten met GSD-1A en GSD-1B is gericht op beheersing van de bloedglucosespiegel en preventie van metabole afwijkingen en complicaties op lange termijn. Hiervoor zijn speciale diëten beschikbaar, zoals maïszetmeeltherapie en diëten die rijk zijn aan complexe koolhydraten en waarin fruit wordt beperkt. Ook frequente voeding wordt aanbevolen, en bij zuigelingen en kinderen kan continue nasogastrische sondevoeding worden gebruikt. Supplementen worden gebruikt om tekorten als gevolg van voedselbeperkingen aan te vullen, zoals calcium, vitamine D en multivitaminecomplexen met mineralen, ijzer en zink.

Anti-inflammatoire geneesmiddelen en behandeling met granulocyt-koloniestimulerende factor worden gebruikt om darmontsteking te verlichten en neutropenie (geassocieerd met terugkerende infecties) te verminderen. Medicijnen worden ook gebruikt om hypertensie en nierfunctiestoornissen onder controle te houden.