Thioguanine, Azathioprine, Mercaptopurine (Dosering)

Azathioprine

Azathioprine is een van mercaptopurine afgeleid immunosuppressivum dat het purinemetabolisme tegengaat. Het wordt bij voorkeur gebruikt bij auto-immuunziekten met onvoldoende respons op corticosteroïden, en ter voorkoming van afstoting bij ontvangers van transplantaten (in combinatie met andere immunosuppressiva).

De belangrijkste bijwerkingen van azathioprine zijn beenmergdepressie, gastro-intestinale intolerantie en hepatotoxiciteit. Het moet voorzichtig worden gebruikt bij patiënten met jicht of bacteriële infecties, en er moet regelmatig hematologische en biochemische controle plaatsvinden.

Thioguanine

Thioguanine is een antineoplastisch middel dat ook het purinemetabolisme tegengaat. Bij activering remt het de novo purinesynthese en purinekernotide-interconversies. Dit geneesmiddel wordt gebruikt bij de behandeling van acute leukemie.

De belangrijkste bijwerkingen houden verband met maag-darmstelsel (misselijkheid, braken, diarree), hepatobiliaire (geelzucht), metabolische (hyperurikemie) en hematologische (myelosuppressie) stoornissen.

Klinische implicaties

Falen van deze genen kan leiden tot TPMT-deficiëntie, en daarmee tot een abnormaal metabolisme van thiopurines. Bij de meeste mensen veroorzaakt deze deficiëntie geen gezondheidsproblemen, aangezien behandeling met azathioprine of 6-mercaptopurine weinig voorkomt. Degenen die deze geneesmiddelen krijgen en een TPMT-deficiëntie hebben, metaboliseren deze geneesmiddelen echter langzamer en krijgen meer grillige reacties en een hoger percentage bijwerkingen. Enkele daarvan zijn misselijkheid en verhoogde transaminases, maar ook andere die ernstig kunnen zijn, zoals beenmergsuppressie (onvermogen om nieuwe bloedcellen te vormen).

Naast het TPMT-gen worden variaties in het NUDT15-gen in verband gebracht met een verminderde metabolisering van thiopurines, waardoor er een verhoogd risico bestaat op soortgelijke bijwerkingen als bij het TPMT-gen.