Het is nu duidelijk dat genetica een belangrijke rol speelt bij slaapkenmerken. Hoewel omgevingsfactoren de slaapduur en -intensiteit kunnen beïnvloeden, is bekend dat bepaalde genetische varianten deze eigenschappen beïnvloeden, en in sommige gevallen zelfs kunnen leiden tot familiaire slaapstoornissen.
Slaapduur
Slaap wordt gedefinieerd als een omkeerbare natuurlijke staat van bewusteloosheid waarin sprake is van een verminderd reactievermogen op externe prikkels en een relatief lage activiteit.
Voldoende slaap van goede kwaliteit is essentieel voor het geestelijk en lichamelijk welzijn. De American Academy of Sleep Medicine beveelt voor volwassenen een dagelijkse slaapduur aan van ten minste 7 uur per nacht op regelmatige basis.
In tegenstelling tot andere zoogdieren wordt de slaapduur bij de mens door twee processen gereguleerd: het homeostatische S-proces, dat toeneemt tijdens waakzaamheid en afneemt tijdens de slaap, en het C-proces, dat wordt gecontroleerd door de circadiane klok die door de afscheiding van melatonine wordt gesynchroniseerd met de dag-nacht cycli van de aarde. Bovendien is de duur van de slaap een proces dat zich aanpast aan de behoeften, zodat wanneer slaap verloren gaat, compensatiemechanismen worden geactiveerd die de duur van de daaropvolgende slaap verlengen.
Slaap is noodzakelijk voor geheugenconsolidatie en houdt in dat herinneringen die in de hippocampus zijn verworven, worden opgenomen in het hersennetwerk van de neocortex, waar hun opslag op lange termijn plaatsvindt.
Chronische slaap- en circadiane ritmestoornissen worden in verband gebracht met een verhoogd risico op stemmingsstoornissen, lagere cognitieve prestaties en cardiometabole stoornissen. Inzicht in de rol van genetica en de onderliggende biologische mechanismen die slaap-geassocieerde stoornissen teweegbrengen, is nog steeds het onderwerp van meerdere studies.
Aantal waargenomen varianten
Aantal geanalyseerde loci
52 loci
Geanalyseerde genen
Bibliografie
Borbély AA, Daan S, Wirz-Justice A, Deboer T. The two-process model of sleep regulation: a reappraisal. J Sleep Res. 2016 Apr;25(2):131-43.
Dashti H.S., Jones S.E., et al. Genome-wide association study identifies genetic loci for self-reported habitual sleep duration supported by accelerometer-derived estimates. Nature Communications, 07 Mar 2019, 10(1):1100.