Vitamine B12 niveaus

Vitamine B12 (cobalamine) is een wateroplosbare vitamine die wordt verkregen uit dierlijke producten zoals rood vlees, zuivelproducten en eieren. Het is essentieel voor de DNA-synthese en de cellulaire energieproductie.

Vitamine B12, ook bekend als cobalamine, bestaat uit verschillende vormen, waaronder cyano-, methyl-, deoxyadenosyl- en hydroxycobalamine. Er zijn geen natuurlijk voorkomende bioactieve vormen van vitamine B12 uit plantaardige bronnen, en de cyano-vorm, die in supplementen wordt gebruikt, wordt in sporenhoeveelheden in voedingsmiddelen aangetroffen.

Vitamine B12 wordt gebruikt als cofactor voor enzymen die betrokken zijn bij de synthese van DNA, vetzuren en myeline. Bijgevolg kan een tekort aan B12 leiden tot hematologische en neurologische symptomen.

In het algemeen is serumvitamine B12 gebonden aan eiwitten die bekend staan als transcobalaminen en wordt het grootste deel van de vitamine getransporteerd, gebonden aan haptocorrine en andere soorten transcobalaminen.

Clinische B12-deficiëntie, met hematologische of neurologische manifestaties, is relatief zeldzaam. Vitamine B12-tekort kan verschillende oorzaken hebben:

• Autoimmuun: Pernicieuze anemie is een auto-immuunziekte waarbij antilichamen worden aangemaakt tegen intrinsieke factor. Intrinsieke factor is een glycoproteïne dat wordt geproduceerd door de pariëtale cellen van de maag en noodzakelijk is voor de absorptie van B12 in het terminale ileum. Antilichamen tegen intrinsieke factor binden aan en remmen de effecten van intrinsieke factor, waardoor B12 niet door het terminale ileum kan worden geabsorbeerd.
• Malabsorptie: De pariëtale cellen van de maag produceren intrinsieke factor; daarom kan elke patiënt met een gastric bypass-operatie het risico lopen een B12-tekort te ontwikkelen, omdat de nieuwe voedingsroute de plaats van intrinsieke factorproductie omzeilt. Bij patiënten met een normale productie van intrinsieke factor zal elke beschadiging van het terminale ileum, zoals chirurgische resectie als gevolg van de ziekte van Crohn, de absorptie van B12 belemmeren en leiden tot een tekort. Andere beschadigingen van de dunne darm, zoals ontstekingen als gevolg van coeliakie of infectie met de lintworm Diphyllobothrium latum, kunnen ook leiden tot B12-deficiëntie.
• Dieetinsufficiëntie.

B12 wordt in overmaat in de lever opgeslagen; in gevallen waarin B12 echter gedurende langere tijd niet kan worden opgenomen (bijv,

Vitamine B12 wordt ook gebruikt als cofactor voor het enzym methylmalonyl-CoA-mutase, dat methylmalonyl-CoA omzet in succinyl-CoA. Bepaling van het methylmalonzuurgehalte (MMA) en het homocysteïnegehalte worden in de klinische praktijk vaak getest op B12-deficiëntie. Meting van het totale serum B12-gehalte heeft als beperking dat het het totale circulerende B12-gehalte bepaalt, waarvan ongeveer 80% aan haptocorrine gebonden is en dus niet biologisch beschikbaar is voor cellulaire opname.