Vitamine E of tocoferol is een vetoplosbare vitamine die als antioxidant fungeert en belangrijk is vanwege haar rol bij ontstekingsremmende processen, haar remming van de aggregatie van bloedplaatjes en haar immuunversterkende activiteit.
Vitamine E-niveaus
De term vitamine E omvat 8 verbindingen, vier tocoferolen en 4 tocotriënolen, die van nature voorkomen in voedingsmiddelen van plantaardige oorsprong. Tocoferol is de belangrijkste en meest voorkomende vorm van vitamine E en kan alfa-tocoferol, bèta-tocoferol, gamma-tocoferol en delta-tocoferol zijn.
Mensen zijn niet in staat vitamine E te synthetiseren, dus is het noodzakelijk er toegang toe te krijgen via voedsel, door voedsel van plantaardige oorsprong te consumeren, aangezien vitamine E wordt gevormd door fotosyntheseprocessen in planten.
Vitamine E is onoplosbaar in water. Integendeel, het is in vet oplosbaar, net als vitamine A, D en K. Daarom is de absorptie van vitamine E afhankelijk van de opname van lipiden in de darm, waarvoor alvleesklier- en galafscheidingen nodig zijn. Eenmaal gebonden aan de epitheelcellen van de darm, wordt vitamine E opgenomen in chylomicronen, die in de systemische circulatie worden uitgescheiden.
Vitamine E is essentieel voor de preventie van oxidatieve stress door de productie van reactieve zuurstofspecies te remmen wanneer vetten worden geoxideerd. Het beschermt ook het celmembraan en is nodig om de homeostase van de skeletspieren in stand te houden.
Een tekort aan vitamine E als gevolg van een lage inname via de voeding komt in ontwikkelde landen zelden voor. Vitamine E-tekort is meestal secundair aan aandoeningen die de opname van vitamine E uit vetten belemmeren, zoals leveraandoeningen, stoornissen in het vetmetabolisme en stoornissen in de galafscheiding.
Tot de meest voorkomende oorzaken van vitamine E-tekort behoren een verminderde absorptie van vetzuren die betrokken zijn bij het vitamine E-metabolisme, mutaties in het tocoferoltransferproteïne, patiënten met cystische fibrose (een longaandoening die ook de galafscheiding kan beïnvloeden), patiënten met cystische fibrose (een longaandoening die ook de galafscheiding kan beïnvloeden), patiënten met een geschiedenis van galafscheiding en patiënten met een geschiedenis van galafscheiding.Hiertoe behoren patiënten met cystische fibrose (een longaandoening die ook van invloed kan zijn op de galafscheiding), patiënten met darm- en/of leversyndromen of ziekten zoals cholestase of primaire galcirrose, en patiënten met bepaalde erfelijke monogene ziekten die direct of indirect verband houden met vitamine E, zoals abetalipoproteïnemie (een spijsverteringsstoornis die wordt gekenmerkt door malabsorptie van vetten).
Geanalyseerde genen
CD36
CYP4F2
SCARB1
TTPA
ZPR1
Bibliografie
Galmés S., Serra F., Palou A. Vitamine E metabole effecten en genetische variaties: Een uitdaging voor Precisie Voeding in Obesitas en Geassocieerde Stoornissen. Nutriënten. 2018; 10(12): 1919.
Major J.M., Yu K., Wheeler W., et al. Genome-wide association study identifies common variants associated with circulating vitamin E levels. Hum Mol Genet. 2011 Oct 1;20(19):3876-83.
Niforou A, Konstantinidou V, Naska A. Genetic Variants Shaping Inter-individual Differences in Response to Dietary Intakes-A Narrative Review of the Case of Vitamins. Front Nutr. 2020;7:558598.
Wang T, Xu L. Circulerende vitamine E-niveaus en risico van coronaire hartziekte en myocardinfarct: Een Mendeliaanse Randomisatie Studie. Nutriënten. 2019;11(9):2153.
Wright M.E., Peters U., Gunter M.J., et al. Associatie van varianten in twee vitamine e transport genen met circulerende vitamine e concentraties en prostaatkanker risico. Cancer Res. 2009;69(4):1429-38.
Rizvi S., Raza S.T., et al. The Role of Vitamin E in Human Health and Some Diseases. Sultan Qaboos Univ Med J. 2014 May; 14(2): e157-e165.
